10. kadencja, 42. posiedzenie, 1. dzień (07-10-2025)
1. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Polityki Społecznej i Rodziny o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (druki nr 1187 i 1688).
Poseł Tadeusz Tomaszewski:
Panie Marszałku! Wysoki Sejmie! Podejmujemy dziś bardzo istotny problem dla osób z niepełnosprawnościami. Z badań aktywności ekonomicznej ludności w 2024 r. wynika, że tylko 17,7% osób z niepełnosprawnościami pracuje. To jest 535 tys. Gdy popatrzymy na ustawę, na nowelizację tej ustawy, ona obejmuje skutkami, swoim zasięgiem ponad 135 tys. osób. To są osoby, które są zatrudnione w zakładach aktywności zawodowej, w zakładach pracy chronionej, ale także są uczestnikami warsztatów terapii zajęciowej. Podmiotów wspierających zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami w Polsce mamy 1453 według danych, które zostały zaprezentowane w ocenach skutków regulacji przygotowanych przez biuro analiz sejmowych. Z tego wynika, że sprawa, która dzisiaj jest omawiana, jest bardzo istotna, bo dotyczy 1/4 osób ze szczególnymi niepełnosprawnościami objętych tą regulacją.
To prawda, że regulacja zaproponowana przez posłów, zmieniona częściowo, jeśli chodzi o jeden przepis w pracach Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, ma charakter usprawniający. Charakter usprawniający jest bardzo ważny. Po pierwsze, dlatego że obniżamy koszty funkcjonowania ZAZ-ów i zakładów pracy chronionej. Po drugie, stwarzamy również możliwość udziału w większym stopniu samorządów wojewódzkich w finansowaniu ZAZ-ów z tych środków, które zostają, ewentualnie ze środków własnych, bo przecież to jest jeden z ważnych elementów polityki społecznej samorządów wojewódzkich. Stąd myślę, że takie rozwiązanie prawne otworzy tę możliwość. Wierzę w to, że samorządy wojewódzkie są w stanie, oczywiście obok Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, w większym stopniu wzmacniać zakłady aktywizacji zawodowej.
Opieka specjalistyczna, doraźna, medyczna była pewnego rodzaju pozostałością, jednak w życiu rzeczywistym - fikcją. Stąd ta zmiana, która mówi o tym, że jest zapewniona opieka specjalistyczna, ale nie doraźna, medyczna, i poradnictwo oraz usługi rehabilitacyjne.
Jeśli chodzi o kolejny przepis, który wychodzi naprzeciw oczekiwaniom tych podmiotów, to jest sprawa wydatkowania środków zakładowego funduszu aktywności zawodowej. Do tej pory na podstawie tych przepisów środki powinny być przekazane do 15 lipca następnego roku. Przedłużamy to - to jest do 31 grudnia. W związku z tym zwiększamy też elastyczność dla podmiotów, które prowadzą ZAZ-y i zakłady pracy chronionej.
Klub Lewicy popiera te rozwiązania i zwraca się z uprzejmą prośbą do rządu. Po pierwsze, mamy szereg apeli ze strony podmiotów prowadzących zwłaszcza warsztaty terapii zajęciowej - to są organizacje pozarządowe, fundacje, a także samorządy - o to, żeby ilość środków przeznaczonych na jednego uczestnika była większa, bo koszty oczywiście rosną, natomiast chodzi o osoby wymagające szczególnej opieki, osoby z niepełnosprawnościami. Dla tych uczestników często są to jedyne miejsca aktywizacji społecznej i zawodowej, natomiast możliwość przebywania tych osób w warsztatach terapii zajęciowej zapewnia też, można powiedzieć, ulgę wytchnieniową dla najbliższych, rodziny. A zatem powinniśmy wzmacniać ten system od strony finansowej, mając na uwadze to, że jest to jedna z dróg umożliwiających uzyskanie zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej czy zakładzie chronionym bądź na otwartym rynku pracy. (Dzwonek) Dziękuję uprzejmie. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia