10. kadencja, 42. posiedzenie, 1. dzień (07-10-2025)

4. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji do Spraw Deregulacji oraz Komisji Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz niektórych innych ustaw (druki nr 1445 i 1702).

Poseł Sprawozdawca Bartosz Romowicz:

    Szanowna Pani Marszałek! Pani Minister! Celem projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz niektórych innych ustaw jest uproszczenie i przyspieszenie procedur administracyjnych w obszarze ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Potrzeba powyższych zmian wynika z przeprowadzonej analizy obowiązujących regulacji w tych przypadkach, w których noszą one znamiona nadregulacji, a także stanowi odpowiedź na postulaty strony społecznej zgłoszone przez stronę SprawdzaMY.

    Zmiany w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami zmierzają do zastąpienia dwóch decyzji wydawanych przez wojewódzkich konserwatorów zabytków w sprawie usunięcia drzew lub krzewów z terenów wpisanych do rejestru zabytków, parków, ogrodów lub innych form zaprojektowanej zieleni w odniesieniu do tych samych drzew lub krzewów jedną decyzją wydawaną przez ten organ oraz do przyspieszenia rozstrzygnięć administracyjnych w sytuacjach, gdy brak reakcji organów w przewidzianym terminie może zostać uznany za milczącą zgodę. Proponowane rozwiązania są odpowiedzią na problemy nadmiernej liczby procedur i przewlekłości postępowań, bez zwiększania ryzyka dla interesu publicznego.

    Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - projekt jej zmiany zawiera przepisy przewidujące wydawanie przez wojewódzkiego konserwatora zabytków jednej decyzji, o czym powiedziałem wcześniej.

    W trakcie prac nad tym projektem zgłoszono poprawki. Po pierwsze, komisja przyjęła poprawkę złożoną przez posła Glińskiego do art. 1 pkt 2 projektu dotyczącą wydłużenia tego terminu, określonego w proponowanym art. 36a ust. 3 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, z 30 dni do 60 dni. Milczące załatwienie sprawy będzie miało zastosowanie do kilku kluczowych procedur związanych z zabytkami. Będą to przypadki związane z: po pierwsze, wykonywaniem robót budowlanych w otoczeniu zabytku; po drugie, trwałym przeniesieniem zabytku ruchomego wpisanego do rejestru zabytków z naruszeniem ustalonego tradycją wystroju wnętrza, w którym zabytek ten się znajduje; po trzecie, zmianą przeznaczenia zabytku wpisanego do rejestru zabytków lub sposobu korzystania z tego zabytku; po czwarte, umieszczeniem na zabytku wpisanym do rejestru zabytków urządzeń technicznych, tablic reklamowych lub urządzeń reklamowych oraz napisów; po piąte, podejmowaniem innych działań, które mogłyby prowadzić do naruszenia substancji lub zmiany wyglądu zabytku wpisanego do rejestru zabytków, z wyłączeniem działań polegających na usuwaniu drzew lub krzewów z nieruchomości lub jej części wpisanej do rejestru zabytków, lecz niebędącej parkiem, ogrodem lub inną formą zaprojektowanej zieleni.

    Ponadto komisja przyjęła poprawkę zgłoszoną przeze mnie, to jest poprawkę do art. 1 pkt 6 lit. a, polegającą na dodaniu lit. aa, zmieniającej treść art. 45 ust. 1a ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami poprzez wprowadzenie dodatkowej przesłanki odstąpienia od wydania decyzji nakazującej przywrócenie zabytku do stanu poprzedniego lub do stanu jak najlepszego w przypadku działań prowadzonych bez pozwolenia konserwatorskiego lub niezgodnie z tym pozwoleniem, to jest przesłankę braku uszczerbku dla wartości zabytku.

    Komisja przyjęła także moją drugą poprawkę, zgłoszoną do art. 1 pkt 6 lit. b, która dotyczy art. 45 ust. 4 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami poprzez umożliwienie zastosowania art. 45 ust. 1a do działań podjętych bez wymaganego zgłoszenia albo pomimo wniesienia sprzeciwu od zgłoszenia, albo w sposób niezgodny z dokonanym zgłoszeniem. Komisja przyjęła też kolejną moją poprawkę do art. 3 pkt 1 projektu ustawy, która dotyczy art. 83 ust. 5 ustawy o ochronie przyrody poprzez zmianę odesłania do przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

    Ponadto Komisja do Spraw Deregulacji i Komisja Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu przyjęły moją poprawkę do art. 4, obecnie będzie to art. 5, dotyczącą dodania przepisu stanowiącego wprost, że wydane dotychczas pozwolenia i zezwolenia na usunięcie drzew i krzewów z terenów parków, ogrodów i innych form zaprojektowanej zieleni pozostają w mocy, a określone w nich warunki, terminy i obowiązki, w tym dotyczące opłat, nasadzeń zastępczych lub przesadzeń, podlegają wykonaniu na podstawie przepisów dotychczasowych.

    Połączone Komisja do Spraw Deregulacji i Komisja Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu odrzuciły poprawki zgłoszone przez posła Piotra Glińskiego: do art. 1 pkt 2 projektu ustawy, dotyczącą uzupełnienia art. 36aa ust. 8 pkt 6 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami o przesłankę negatywnego wpływu na otoczenie zabytku i ust. 10 o przesłankę zagrożenia kradzieżą, zaginięciem lub nielegalnym wywozem za granicę; do art. 1 pkt 2 projektu ustawy, dotyczącą uzupełnienia art. 36aa o przepisy wyłączające zastosowanie przepisów o zgłoszeniach w odniesieniu do obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO oraz obiektów znajdujących się w granicach pomnika historii; do art. 1 pkt 2 projektu ustawy, dotyczącą uzupełnienia art. 36aa o przepis stanowiący o możliwości zwrócenia się przez wojewódzkiego konserwatora zabytków do właściwego rzeczoznawcy w celu wydania opinii na okoliczność zaistnienia przesłanek obligatoryjnego lub fakultatywnego wniesienia sprzeciwu w odniesieniu do zabytków o szczególnej wartości dla dziedzictwa kulturowego objętych zgłoszeniem. Ostatnią odrzuconą poprawką była poprawka do art. 1 pkt 7, dotycząca uzupełnienia art. 47 ust. 3 o przesłanki spowodowania uszczerbku dla zabytku lub negatywnego wpływu na jego otoczenie. Dziękuję bardzo.

Przebieg posiedzenia