10. kadencja, 42. posiedzenie, 1. dzień (07-10-2025)
7. punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o rzeczach znalezionych oraz ustawy - Kodeks cywilny (druk nr 1629).
Poseł Aleksandra Kot:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W imieniu Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska mam zaszczyt przedstawić stanowisko wobec rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o rzeczach znalezionych oraz ustawy - Kodeks cywilny.
Ustawa o rzeczach znalezionych obowiązuje od 9 lat. W tym czasie praktyka jej stosowania pokazała, że niektóre rozwiązania wymagają doprecyzowania i dostosowania do współczesnych realiów. Raport, o którym też wspominał pan minister, oparty na odpowiedziach od ponad 130 starostw powiatowych i urzędów miast, wykazał szereg problemów praktycznych: od niejasności w zakresie właściwości organów po nieadekwatne progi wartości rzeczy czy też po brak uregulowań dotyczących dokumentów zawierających dane osobowe. Wnioski z tego raportu oraz postulaty zgłaszane przez samorządy stały się podstawą tego projektu.
Najważniejsza zmiana dotyczy określenia, który organ jest właściwy do prowadzenia postępowania w sprawach rzeczy znalezionych. Zgodnie z proponowanym brzmieniem tej ustawy organem zobowiązanym do prowadzenia postępowania poszukiwawczego będzie starosta właściwy ze względu na miejsce znalezienia rzeczy. Projekt przewiduje też pewne ułatwienia dla obywatela, bo znalazca będzie mógł zawiadomić o znalezieniu rzeczy lub ją oddać również staroście właściwemu dla swojego miejsca zamieszkania. W takim przypadku ten starosta przekaże informację i rzecz staroście z terenu, na którym dokonano znalezienia. Takie rozwiązanie zachowuje prostotę i dostępność dla obywatela, ale też zwiększa skuteczność poszukiwania właściciela tej rzeczy.
Ważna zmiana dotyczy również postępowania ze znalezionymi dokumentami zawierającymi dane osobowe. Zgodnie z projektem każdy dokument w rozumieniu Kodeksu cywilnego, czyli zarówno papierowy, jak i elektroniczny, który zawiera dane osobowe, powinien zostać przekazany właściwemu staroście. Jeśli właściciel się nie zgłosi, dokument taki stanie się własnością powiatu i zostanie niezwłocznie zniszczony. Projekt wprowadza też ważne nowe zasady dotyczące postępowania z rzeczami niebezpiecznymi, takimi jak broń, amunicja czy materiały wybuchowe. Znalazca będzie zobowiązany nie do samodzielnego przekazania rzeczy, ale do zawiadomienia Policji, co na pewno wpływa na bezpieczeństwo publiczne, eliminuje ryzyko związane z nieuprawnionym obchodzeniem się z niebezpiecznymi materiałami.
Ważna zmiana dotyczy też rzeczy znalezionych w budynkach publicznych, urzędach, środkach transportu czy na wspomnianych już tutaj lotniskach. Projekt wydłuża czas, jaki zarządcy tych miejsc mogą przechowywać rzeczy, z 3 dni do 30 dni. Rozwiązanie to jest odpowiedzią na postulaty właśnie lotnisk, zarządców portów lotniczych, którzy wskazywali, że dotychczasowy 3-dniowy termin jest zbyt krótki, bo osoba, która zgubiła coś na lotnisku, zazwyczaj wraca czy chce odnaleźć tę rzecz po tygodniu czy po powrocie z podróży.
Projekt wprowadza też nowe zasady dotyczące wartości znalezionych rzeczy, których przyjęcia może odmówić starosta. Zamiast stałej kwoty 100 zł (Gwar na sali, dzwonek) próg ten będzie wynosił 5% minimalnego wynagrodzenia za pracę i dzięki temu będzie on automatycznie dostosowywał się do zmian. Podobna zasada dotyczy też minimalnej kwoty pieniędzy, które znalazca musi przekazać staroście. Zmieniono również terminy nabycia własności rzeczy znalezionej. Jeśli osobę uprawnioną do odbioru rzeczy uda się ustalić i doręczyć jej wezwanie, rzecz przechodzi na własność znalazcy po 6 miesiącach, a jeśli nie da się ustalić znalazcy - po upływie roku od dnia znalezienia.
Projekt bez wątpienia ma charakter porządkujący i modernizujący. Nie wprowadza rewolucyjnych zmian, ale usuwa niejasności, eliminuje przestarzałe rozwiązania, wprowadza przepisy dostosowane do obecnych realiów, również technologicznych i społecznych. Jest to przykład legislacji opartej na analizie praktyki i na współpracy z osobami, które rzeczywiście to prawo stosują, czyli pracownikami urzędów i starostów. Uważamy, że ustawa ta usprawni postępowania dotyczące rzeczy znalezionych, ale też zwiększy bezpieczeństwo obywateli, wzmocni ochronę danych osobowych, dlatego klub Koalicja Obywatelska popiera ten projekt ustawy. Dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia