10. kadencja, 42. posiedzenie, 2. dzień (08-10-2025)
11. punkt porządku dziennego:
Pytania w sprawach bieżących.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Stanisław Bukowiec:
Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Problem wykluczenia komunikacyjnego stanowi ważne wyzwanie, które stoi przed naszym rządem. Dlatego jednym z priorytetów Ministerstwa Infrastruktury oraz moim, jako pełnomocnika rządu ds. przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu, są działania, które mają za cel dokonanie takich zmian prawnych, które wpłyną na poprawę dostępności transportu zbiorowego, szczególnie w zakresie transportu autobusowego. Ministerstwo Infrastruktury przeprowadziło rewizję podstaw prawnych dotyczących funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego, m.in. w zakresie przepisów ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz ustawy o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. Są to dwa główne akty prawne dotyczące zasad organizacji i wykonywania transportu publicznego w Polsce, jak również wsparcia tego transportu. Rewizja ta prowadzona jest z uwzględnieniem działającego przy ministrze infrastruktury Zespołu eksperckiego do spraw przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu. Zespół zakończył swoje prace z dniem 31 marca br. Zespół składał się z przedstawicieli ludzi nauki, korporacji samorządowych oraz ekspertów związanych z branżą publicznego transportu zbiorowego. Końcowym efektem prowadzonej rewizji był przygotowany w Ministerstwie Infrastruktury projekt ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw. Projekt został wpisany do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów w maju 2025 r. W czerwcu został skierowany do szerokich konsultacji publicznych oraz uzgodnień międzyresortowych, w których wzięło udział kilkadziesiąt podmiotów.
Po pierwsze, w projektowanej nowelizacji chcemy zdefiniować pojęcie wykluczenia komunikacyjnego. Ma to na celu ułatwienie identyfikacji obszarów wymagających wsparcia i interwencji w zakresie publicznego transportu zbiorowego. W projekcie zmian znajdują się zapisy, które mają na celu integrację rozdrobnionych organizatorów publicznego transportu zbiorowego w skali kraju. Dlatego zaproponowaliśmy wprowadzenie koordynatora przewozów o zasięgu regionalnym, poprzez powierzenie marszałkom województw roli integratorów przewozów.
Zgodnie z propozycjami zawartymi w projekcie ustawy marszałkowie województw zostaną ustanowieni integratorami przewozów w województwie. Będą tworzyć oraz koordynować sieć przewozów na obszarze województwa, która odpowiadać będzie potrzebom pasażerów na obszarze danego województwa. Takie rozwiązanie niewątpliwie pomoże w integracji różnych gałęzi transportu nie tylko w zakresie transportu drogowego osób, lecz także przewozów kolejowych. Po drugie, będą zobowiązani do opracowania kompleksowego planu transportowego województwa. Plan ten zostanie przygotowany na podstawie propozycji od pozostałych samorządów z obszaru województwa. Plan transportowy określi sieć komunikacyjną, zgodnie z którą będą wykonywane przewozy o charakterze użyteczności publicznej. Uwzględni przede wszystkim przewozy utworzone w celu przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu. Będzie przyjmowany na poziomie województw i określi standardy częstotliwości połączeń, zapewni minimalny poziom dostępności komunikacyjnej oraz wyznaczy obszary realizacji transportu na żądanie.
Projekt ustawy zakłada określenie minimalnych standardów częstotliwości połączeń, które będą musiały zostać uwzględnione w planie transportowym województwa. Naszym celem jest decentralizacja narzędzi do poprawy komunikacji regionalnej. Problemy są dostrzegalne zdecydowanie lepiej z pozycji Olsztyna, Krakowa czy Lublina niż z pozycji Warszawy, dlatego kolejną istotną zmianą jest powierzenie wykonywania dotychczasowych zadań wojewodów w zakresie obsługi funduszu właśnie marszałkom województw. Odwrócona zostanie kolejność pierwszeństwa w objęciu dopłat z Funduszu przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu w sposób premiujący integrację samorządów. Takie rozwiązanie powinno usprawnić obieg dokumentów związanych z objęciem danej linii komunikacyjnej dopłatą z funduszu, który zmieni nazwę na Fundusz przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu.
W projekcie ustawy zostaną określone minimalne standardy dostępności publicznego transportu w zakresie przebiegu linii komunikacyjnych. Wprowadzonym standardem będą minimum trzy pary kursów dziennie, które będą realizowane rano, w południe, wieczorem oraz w weekendy. Co istotne, kursy te będą także odbywały się w dni wolne od pracy. Minimalny standard dostępności publicznego transportu zbiorowego powinien zapewnić co najmniej: połączenia pomiędzy miastem stanowiącym siedzibę wojewody lub sejmiku województwa a miejscowościami stanowiącymi siedziby władz powiatów wchodzących w skład danego województwa oraz połączenia pomiędzy miejscowościami stanowiącymi siedziby władz gmin wchodzących w skład danego powiatu a miejscowością stanowiącą siedzibę władz tego powiatu. Zmiany w zakresie standardu mają zapewnić skomunikowanie mniejszych ośrodków z większymi, w których często jest lepszy dostęp do służby zdrowia, edukacji lub innych usług, które pozwalają wyrównać szanse rozwojowe między mniejszymi i większymi miejscowościami.
Kolejnym elementem, który ma wesprzeć organizatorów w poprawie mobilności mieszkańców, jest transport na żądanie. Będzie to nowa forma realizacji przewozu o charakterze użyteczności publicznej, która zostanie wprowadzona do porządku prawnego poprzez przepisy projektowanej ustawy. W celu wzmocnienia, monitorowania i wydatkowania środków funduszu wprowadzony zostanie wymóg wyposażenia autobusów obsługujących linie dofinansowane z funduszu w urządzenia GPS. Projekt ustawy zakłada wprowadzenie obowiązku publikowania rozkładów jazdy w ujednoliconym formacie. Operatorzy publicznego transportu i przewoźnicy będą zobowiązani do publikacji rozkładów w standardzie cyfrowej wymiany informacji, tak aby powstała kompleksowa baza godzin odjazdów pojazdów.
Szanowni Państwo! To tylko część zmian, które przygotowujemy w resorcie. Myślę, że niebawem przedstawimy jeszcze bardziej szczegółowe informacje na temat projektu ustawy, który ma na celu jeszcze bardziej skutecznie walczyć z wykluczeniem komunikacyjnym. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia