10. kadencja, 42. posiedzenie, 2. dzień (08-10-2025)

12. punkt porządku dziennego:

Informacja bieżąca.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia Katarzyna Kęcka:

    Panie Marszałku! Szanowna Wysoka Izbo! Szanowni Państwo! Powtórzę za moją przedmówczynią: bardzo dziękuję za wywołanie tej dyskusji, bo jest to faktycznie bardzo ważny i palący problem dla nas wszystkich. Zdecydowana większość pytań i uwag, które dzisiaj państwo wnosiliście, jest uwzględniona już w nowym projekcie po konsultacjach społecznych. To przede wszystkim odnosi się do reklamy zerówek, do tego, aby etykiety nie były odbierane jako zachęcające do wypoczynku, relaksu etc.

    Jeśli chodzi o pytania dotyczące kar, to owszem, mamy zaostrzenie przepisu karnego podnoszącego wysokość kary plus dodanie kary ograniczenia wolności, więc zdecydowana większość państwa uwag tu jest. Jeśli chodzi o pytanie dotyczące rozwiązań, chociażby na Litwie, to szanowni państwo - jak mówiłam poprzednio - owszem, WHO zaproponowało pakiet rozwiązań pod nazwą SAFER i te rozwiązania wprowadziła Litwa. My też państwu w projekcie proponujemy rozwiązania w oparciu o SAFER, to, o czym czytałam, czyli wzmocnienie ograniczeń, opracowanie i egzekwowanie rozwiązań dla kierowców pod wpływem alkoholu, ułatwienie dostępu do badań przesiewowych, krótkich interwencji i leczenia, egzekwowanie zakazów lub ograniczeń dotyczących zarówno reklam, jeśli chodzi o zawartość zerową alkoholu, jak i reklam i promocji - o czym państwo wspominaliście - w sklepach. Po prostu nie będzie promocji sprzedaży alkoholu typu 8 plus 8, prowadzących do tego, że był on tańszy.

    Jeśli chodzi o kwestię podniesienia ceł na alkohol poprzez akcyzę i politykę cenową, to wiem, że w tej chwili jest to procedowane w Ministerstwie Finansów. Nasz projekt zakłada również rozszerzenie definicji w oparciu o napój alkoholowy, a nie jedynie wyrób spirytusowy, więc tutaj też wyszliśmy naprzeciw państwa oczekiwaniom. Jeśli chodzi o małpki, to jest to chyba też jedno z bardziej palących pytań. Oczywiście do najbardziej skutecznych narzędzi ograniczających skutki spożywania alkoholu należy ograniczanie dostepu do niego. Ograniczanie w sensie dostępności fizycznej.

    To, co zakłada nasz projekt, to zwiększenie ilości nominalnej napoju do 300 ml, ale też będzie odprowadzona opłata w wysokościu 25 zł za każdy pełny litr 100-procentowego alkoholu w tych opakowaniach. Szanowni państwo, 50% wpływów ma trafić do budżetów gmin, które przeznaczą te środki na działania mające na celu realizację lokalnej, międzysektorowej polityki przeciwdziałania negatywnym skutkom spożywania alkoholu, a 50% ma stanowić przychód Narodowego Funduszu Zdrowia. NFZ ma przeznaczyć te środki na działania o charakterze edukacyjnym i profilaktycznym oraz na świadczenie opieki zdrowotnej w zakresie opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień oraz innych następstw zdrowotnych używania alkoholu.

    Kwestia odległości od placówek oświatowo-wychowawczych, bo tutaj też to wybrzmiało. Szanowni państwo, powiem tak: chodzi o zakaz sprzedaży alkoholu bezpośrednio na terenie szkoły, a nie określenie minimalnej odległości. Jest to kompetencja gminy. W oparciu o obecne przepisy ustawy, zgodnie z art. 12 ustawy, rada gminy ustala na drodze uchwały maksymalną liczbę zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na terenie miasta lub gminy. Rada gminy może ustalić w drodze uchwały maksymalną liczbę zezwoleń, jak również rada gminy ustala zasady usytuowania na terenie gminy miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych.

    Jeśli zaś chodzi o koszt leczenia, szanowni państwo, mamy to policzone, mówimy tutaj o kosztach społeczno-ekonomicznych. Według WHO używanie alkoholu to trzeci najważniejszy czynnik ryzyka dla zdrowia ludzi. Zachorowanie na ponad 200 chorób tak naprawdę można powiązać z piciem alkoholu, czyli jest to bardzo szeroki czynnik ryzyka. Alkohol jest oczywiście także kluczowym czynnikiem sprzyjającym przemocy, wypadkom drogowym i problemom w funkcjonowaniu. Z danych Policji wynika, że w 2023 r. użytkownicy dróg - mówimy tutaj zarówno o kierujących pojazdami, jak i pieszych i pasażerach - będący pod wpływem alkoholu uczestniczyli w 2074 wypadkach drogowych. To jest prawie 10% ogółu wypadków. Śmierć w nich poniosło 290 osób, a 2263 osoby odniosły obrażenia. Przeprowadzone w Polsce oszacowanie kosztów społeczno-ekonomicznych picia alkoholu według stanu na 2020 r. mówi o 93,3 mld zł, czyli ponad 20 mld euro. Liczba pacjentów leczonych z rozpoznaniem F10: zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem alkoholu lub z rozpoznaniem bezpośrednio związanym z uzależnieniem od alkoholu w ramach NFZ wzrosła z 327 625 osób w 2020 r. do 380 372 osób w 2023 r., czyli o 18%. Wartość sfinansowanych świadczeń w zakresach dedykowanych leczeniu uzależnień w rodzaju świadczeń: opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień, w tym świadczeń z rozpoznaniem F10, wzrosła, szanowni państwo, o 147%, z poziomu 330 mln w 2020 r. do poziomu 816 mln w 2023 r.

    Szanowni Państwo! Jeśli chodzi o etap, to w tej chwili projekt jest przed ponownym skierowaniem do konsultacji publicznych. Mam nadzieję, że to nastąpi w najbliższym czasie, prawdopodobnie w przyszłym tygodniu. Bardzo proszę o zapoznanie się z tymi uwagami. Co do uwag, które nie zostały dzisiaj omówione albo zostały omówione, a nie są uwzględnione w naszym dotychczasowym projekcie, to bardzo proszę o ich przekazanie, bo chcielibyśmy w dość krótkim czasie z uwagi na palącą potrzebę procedować nad naszym projektem ustawy. Dziękuję państwu bardzo.

Przebieg posiedzenia