10. kadencja, 42. posiedzenie, 2. dzień (08-10-2025)

16. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych (druk nr 1752).

Poseł Piotr Górnikiewicz:

    Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Przedstawiany projekt z druku nr 1752 ma charakter ukierunkowanej zmiany fiskalnej wobec sektora bankowego. Jego głównym celem jest pozyskanie dodatkowych środków budżetowych na wydatki priorytetowe państwa polskiego. W uzasadnieniu rządowym przywołany został wynik netto sektora bankowego za 2024 r., który wynosi ok. 42 mld zł, co stanowi kontekst dla proponowanych rozwiązań.

    Projekt wprowadza rozwiązania przejściowe i docelowe, zakłada przegląd skutków po 3 latach oraz przewiduje mechanizmy wykonawcze dla rozliczeń grup kapitałowych. Celem jest osiągnięcie określonych wpływów fiskalnych w perspektywie krótkoterminowej przy jednoczesnym ograniczeniu długookresowego obciążenia sektora. Dla wybranych podmiotów sektora bankowego wprowadza się stawkę CIT etapową - 30% w pierwszym roku stosowania, 26% w drugim roku, z docelową stawką, 23% od roku podatkowego rozpoczynającego się po okresie przejściowym. Dla małych podatników przewidziano analogiczne niższe progi. Projekt reguluje także zasady ustalania zaliczek i rozliczeń w ramach podatkowych grup kapitałowych, w tym sposób przypisania części podstawy opodatkowania do poszczególnych spółek w grupie. Równolegle przewidziano obniżkę stawki podatku bankowego w 2027 r. i dalej docelowo od 2028 r., co ma pełnić funkcję częściowej kompensacji dla obciążeń wynikających ze zmian w CIT.

    Rzetelna ocena skutków tego projektu wymaga spojrzenia zarówno na bezpośrednie korzyści fiskalne, jak i na potencjalne efekty drugorzędne dla gospodarki i stabilności systemu bankowego. Krótkookresowy efekt fiskalny jest wyraźny i mierzalny. Wskazuje się istotne wpływy budżetowe w pierwszych latach stosowania nowych stawek, co jest zasadniczym, zamierzonym rezultatem zmian. To ważny argument przemawiający za projektem, ale nie może być on jedynym kryterium oceny. Należy przy tym pamiętać o mechanizmach przeniesienia ciężaru podatkowego: formalnym płatnikiem pozostaje bank, jednak w praktyce część kosztów może zostać przeniesiona na klientów lub na akcjonariuszy. Skala tego przeniesienia będzie zależała od stopnia konkurencji na rynku, elastyczności popytu na kredyt oraz warunków makroekonomicznych, stąd prognozowanie ostatecznego rozkładu ciężaru wymaga ostrożności. Kluczowym ryzykiem z punktu widzenia gospodarki jest wpływ na dostępność kredytu. Krótkoodkresowe zwiększenie obciążeń podatkowych może ograniczyć zdolność banków do szybkiej akumulacji kapitału i tym samym wpłynąć na tempo udzielania kredytów, szczególnie dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz gospodarstw domowych wrażliwych na marżę. Projekt próbuje tę sytuację złagodzić poprzez obniżkę podatku bankowego, lecz trzeba pamiętać, że podatek bankowy i CIT mają różny charakter ekonomiczny. Jedno to podatek od aktywów, a drugie - od dochodów, więc obniżka podatku bankowego nie kompensuje automatycznie wszystkich efektów wzrostu podatku CIT.

    Podsumowując: projekt przynosi realne wpływy, ale jego ostateczny bilans społeczno-ekonomiczny będzie w dużej mierze zależał od mechanizmów towarzyszących: transparentności wydatków i ścisłego monitoringu. W związku z powyższym klub Polska 2050 wyraża poparcie dla przedstawionego druku. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia