10. kadencja, 42. posiedzenie, 2. dzień (08-10-2025)
17. punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (druk nr 1753).
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Jarosław Neneman:
Szanowna Pani Marszałek! Szanowni Państwo! To jest już czwarty omawiany dzisiaj projekt ustawy - jak państwo widzą, Ministerstwo Finansów nie próżnuje - i chyba najbardziej kontrowersyjny czy też potencjalnie najbardziej kontrowersyjny projekt, bo dotyka stosunkowo niedużej grupy... (Gwar na sali)
Wicemarszałek Dorota Niedziela:
Chwileczkę, panie ministrze.
Panie pośle, bardzo słychać pana głos, naprawdę.
(Poseł Janusz Kowalski: Przepraszam, pani marszałek, ma pani rację.)
Dziękuję.
Bardzo proszę, panie ministrze.
(Poseł Zbigniew Krzysztof Kuźmiuk: Pan minister przez chwilę odpoczął.)
Naprawdę to przeszkadza. Słychać i bardzo to przeszkadza.
(Poseł Janusz Kowalski: Przepraszamy.)
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Jarosław Neneman:
Proszę państwa, projekt ustawy, który państwu przedstawiam, dotyczy niewielkich modyfikacji w zakresie opodatkowania fundacji rodzinnych. Projekt ten w przestrzeni publicznej pojawił się rok temu i wzbudził dużo kontrowersji. Zajęło nam sporo czasu przedyskutowanie tych kontrowersji z zainteresowanymi stronami. Z pewnych rzeczy zrezygnowaliśmy. Nowelizacja, o której dzisiaj mówimy, ma charakter uszczelniający - co oznacza, że w konsekwencji przyniesie dodatkowe dochody, a raczej zapobiegnie ich utracie - i doprecyzowujący.
Naszym głównym celem jest przeciwdziałanie przypadkom wykorzystywania fundacji rodzinnej jako swoistego wehikułu do unikania czy też odraczania bądź obniżania wysokości podatku, który trzeba zapłacić, wehikułu przewidzianego dla ludzi zamożnych, nie czarujmy się, bo nie wszyscy na tej sali będą mogli założyć taką fundację. Jaki jest cel powołania fundacji? Miała ona być narzędziem do bezpiecznej sukcesji rodzinnej. Jeśli chodzi o bezpieczną sukcesję rodzinną, przekazywanie majątku między pokoleniami, zmiany, które państwu dzisiaj proponujemy, niczego nie zmieniają. Zmieniają one atrakcyjność finansową, dochodową niektórych działań, które były dokonywane pod przykrywką fundacji.
Spotkałem się z opinią, że te zmiany sprawią, że podatek będzie większy, trzeba będzie go zapłacić i gromadzenie majątku będzie trudniejsze. No, ale idąc tym tropem, w ogóle powinniśmy zlikwidować podatki, a wtedy gromadzenie majątku byłoby najłatwiejsze. Jak państwo wiedzą, takiej opcji nie ma.
Naszym zdaniem te działania - nie chcę używać słowa: niegodne - które wiążą się z wykorzystywaniem obecnych regulacji, naruszają zasadę sprawiedliwości podatkowej wynikającą z art. 84 konstytucji naszego kraju oraz podważają zaufanie do systemu podatkowego jako całości, bo część podatników korzysta ze specyficznego wehikułu, podczas gdy pozostali, tacy trochę frajerzy, te 19% płacą.
Proponowana zmiana zmierza do przywrócenia równowagi między funkcją sukcesyjną, o której mówiłem, a podstawowymi obowiązkami podatkowymi. Co proponujemy w tej ustawie? Proponujemy objęcie fundacji rodzinnych przepisami dotyczącymi zagranicznych jednostek kontrolowanych, tzw. CFC i exit tax, tak aby zapobiec wykorzystywaniu fundacji jako osłony do transferów kapitałowych do jurysdykcji o preferencyjnych systemach opodatkowania. I to nie wzbudza, jak sądzę, kontrowersji. Doprecyzowujemy też zakres działalności, która nie korzysta ze zwolnień, i tu mam na myśli szczególnie najem krótkoterminowy.
Oczywiście ci, którzy z tego korzystają, powiedzą: Jak to, przecież oni tracą. Pytanie: Czy chcemy, żeby najem krótkoterminowy był prowadzony przez fundacje rodzinne, które - przypominam - nie płacą podatku? Podatek płacony jest dopiero w momencie dystrybucji i wynosi on 15%, a standardowa stawka podatku dochodowego w Polsce to 19%.
Wreszcie zmiana, która była bardzo kontrowersyjna. Myśmy nasze podejście zrewidowali. Proponujemy ograniczenie czasowe 3 lat, po którym będzie możliwe neutralne podatkowo zbycie majątku wniesionego do fundacji. Jak państwo wiedzą - ci z państwa, którzy się interesują - były przypadki, w których fundacja powstawała jedynie po to, żeby sprzedać firmę i zaoszczędzić dużo na podatku, a przede wszystkim żeby odroczyć moment płatności tego podatku w wysokości 15% zamiast 19%. Ponadto proponujemy również, żeby fundacje rodzinne zostały objęte zasadami w zakresie przychodów z udziału w podmiotach transparentnych podatkowo. To jest margines, ale taki schemat podatkowy koledzy z KAS-u nam wskazali. Wiemy, że jest to wykorzystywane. W efekcie żadnego podatku nie ma. Proponujemy również doprecyzowanie katalogu tzw. ukrytych zysków, który obejmuje np. umorzenie pożyczek czy nieściągalne pożyczki udzielane przez fundację beneficjentom i podmiotom powiązanym, co pozwala zaoszczędzić w ten sposób te 15%.
Z całą pewnością, z całą stanowczością chcę podkreślić, że ten projekt nie znosi preferencji podatkowych dla fundacji rodzinnych jako takich. Nadal aktualna jest zasada, że to, co jest w fundacji, ten majątek, który jest w fundacji, będzie opodatkowany na identycznych zasadach jak dzisiaj. Te regulacje, które państwu przedstawiam, w żaden sposób nie wpłyną na legalną sukcesję ani nie ograniczą możliwości zarządzania majątkiem. Naszym zdaniem, i to może się wydać przynajmniej części z państwa trochę kontrowersyjne, to, co teraz proponujemy, zwiększy ochronę tej instytucji, bo w społecznym przekazie instytucja, która jest wykorzystywana do nadużyć, mówiąc kolokwialnie, źle się sprzedaje. Odłóżmy więc nadużycia na bok. Niech fundacja rodzinna zajmuje się tym, czym się miała zajmować: sukcesją międzypokoleniową.
Nowelizacja ustawy CIT w zakresie fundacji rodzinnych to krok w stronę spójnego, przejrzystego i sprawiedliwego systemu podatkowego, o czym była tutaj dzisiaj mowa. To jest taki przykład regulacji, która pewne mankamenty usuwa, a samego projektu dotyczącego fundacji rodzinnej nie zmienia. Chcę też państwu przypomnieć, że już na wiosnę przyszłego roku będziemy dokonywali całościowego przeglądu funkcjonowania fundacji rodzinnych i tam będzie to miejsce, w którym zastanowimy się, o które regulacje trzeba uzupełnić projekt o fundacji rodzinnej. Bo oprócz tych rzeczy, o których państwu mówię, czyli uszczelniania, twórcy fundacji rodzinnych zgłaszają też postulaty nie tyle idące w drugą stronę, nie chcę tego powiedzieć, ile rozszerzające pewne możliwości funkcjonowania fundacji. Nad tym się pochylimy na wiosnę. Bardzo liczę na ciekawą i konstruktywną dyskusję w czasie obrad komisji. Dziękuję państwu za uwagę. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia