10. kadencja, 42. posiedzenie, 3. dzień (09-10-2025)
19. i 20. punkt porządku dziennego:
19. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy budżetowej na rok 2026 (druk nr 1749).
20. Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2026 (druk nr 1750).Poseł Marek Sowa:
Panie Marszałku! Państwo Ministrowie! Wysoka Izbo! Pan minister Domański mówił o rekordowych w relacji do PKB wpływach podatkowych - to szczególnie widać w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych - i to przy tych samych stawkach, które obowiązywały w roku 2023. To jest po prostu wynik realnego wzrostu wynagrodzeń i bogacenia się Polaków, ale też szczelności w ściąganiu tych podatków.
Bardzo ważnym elementem jest oczywiście finansowanie zadań publicznych. Nie ma co się oszukiwać, istotną część w realizacji tych zadań publicznych pełnią samorządy. Ten rok, rok 2026, będzie drugim rokiem funkcjonowania w oparciu o ustawę o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, która została uchwalona w ubiegłym roku i która przyniesie dodatkowe wpływy dla samorządów. W przypadku podatku PIT, z którego łączne wpływy do budżetu będą na poziomie 226 mld zł, czyli o 57% więcej niż w roku 2023, do samorządów wpłynie 191 mld. W przypadku podatku CIT łączne wpływy to 108 mld zł, zaś do samorządów z tego tytułu wpłynie 27,5 mld zł. Dodatkowo 1,6 mld zł zostanie przeznaczonych na uzupełnienie CIT-u za lata 2024-2025. Nie wiem, czy państwo pamiętacie, jakie były udziały w podatku dochodowym PIT czy CIT za rządów Prawa i Sprawiedliwości - w przypadku PIT-u nie przekraczały one 50%. W przyszłym roku transfery z podatku przekroczą 86% całego PIT-u, a w przypadku CIT-u wyniosą one 27%. Jest to istotna, realna zmiana. Dochody samorządów wzrosną o 10%. (Oklaski)
Drugim ważnym źródłem finansowania samorządów są subwencje, które w roku 2026 zaplanowane są w wysokości 53 mld zł - to jest o 6,7% więcej niż w roku 2025. Subwencja ogólna wyniesie 50,5 mld, a pozostała część przeznaczona zostanie na uzupełnienie dochodów. Tak więc powyższe dochody wyniosą łącznie 275 mld zł, ponad 9% więcej niż w roku 2025. Środki te trafią odpowiednio do gmin - 118 mld, miast na prawach powiatu - 91 mld, powiatów - 39 mld, województw 24 600 mln.
Bardzo ważnym elementem i uzupełnieniem tych środków będą dotacje zaplanowane w wysokości 35 mld zł, w tym 3300 mln trafi na zadania inwestycyjne. W tej kwocie nie są ujęte zobowiązania, które pójdą na pokrycie inwestycji lokalnych, a w przyszłym roku będzie to jeszcze ponad 20 mld zł. Mówił zresztą już o tym pan przewodniczący Cichoń.
Dodatkowo nowa ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego zmieniła sposób wyliczania potrzeb finansowych. Potrzeby finansowe wyliczane są dzisiaj w oparciu o znane i transparentne kryteria. W 2026 r. wyniosą one 155 mld zł, to jest o 15 mld więcej niż w roku bieżącym. Najwięcej tych środków finansowych trafi na realizację zadań oświatowych, bo 115 mld, i to jest o 12 mld więcej niż w 2025 r., na potrzeby rozwojowe - 10 mld, potrzeby ekologiczne - 1,5 mld i na potrzeby wyrównawcze i uzupełniające - 28 mld zł. Podsumowując, powiem, że transfery do samorządów w porównaniu z inflacją będą miały dynamikę wzrostu trzykrotnie wyższą niż inflacja.
Drugim równie ważnym elementem finansowania zadań w szczególności inwestycyjnych, i to nie tylko w samorządzie, ale również zadań publicznych realizowanych przez poszczególne ministerstwa, są fundusze europejskie, które po prostu są istotnym wsparciem. Korzystamy z nich od wejścia Polski do Unii Europejskiej. Projekt ustawy budżetowej na 2026 r. w budżecie środków europejskich zakłada rekordowe wydatki w wysokości 174 mld zł. Tak dla porównania podam państwu, że w 2024 r. to było chyba niespełna 120 mld zł, więc możemy mówić o blisko 50-procentowym wzroście. Ten wzrost nie jest przypadkowy. Państwo zaniechaliście uruchomienia środków finansowych z nowej perspektywy finansowej. Państwo de facto zrezygnowaliście ze środków z Krajowego Planu Odbudowy. Potrzeba było czasu, żeby uruchomić tę maszynę, zawrzeć konkretne umowy. To są dziesiątki tysięcy projektów, na które dzisiaj są umowy i których realizacja w dużej mierze będzie po prostu w przyszłym roku. W ramach powyższej kwoty 57 mld zostanie przeznaczone na wydatki w ramach programów europejskich, w tym na wspólną politykę rolną będzie 13 mld, na programy regionalne - 20 mld, FEnIKS - 12 mld, nowoczesną gospodarkę - 4 mld, społeczeństwo - 3 mld, rozwój cyfrowy - 1,2 mld i Polskę Wschodnią - 1,4 mld.
Dodatkowe środki na finansowanie programów są zabezpieczone w rezerwie i jest to 36 mld. W zależności od potrzeb będą one uruchamiane na konkretne programy. Oczywiście ponad 80 mld tylko z części grantowej zostanie sfinansowane w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Przypomnę, że z tego finansujemy zadania zwiększające odporność i konkurencyjność naszej gospodarki, transformację energetyczną, zieloną energię, bezpieczeństwo energetyczne i transformację cyfrową.
Są też niespotykane w historii, naprawdę niespotykane w historii środki na ochronę zdrowia. Tutaj też ukłon w kierunku pani minister Leszczyny, która wszystkie te konkursy rozstrzygnęła. Miliardy złotych trafią po prostu do polskich szpitali, do polskich przychodni, bo blisko 2 tys. przychodni, w szczególności na terenach wiejskich, uzyskało wsparcie z Krajowego Planu Odbudowy.
To również transport zeroemisyjny, nowe pociągi, tramwaje, autobusy, żłobki. Można by tak było wymieniać, ale każdy z nas ma szansę zapoznać się z efektami realizacji Krajowego Planu Odbudowy, bo wszystkie informacje są na bieżąco publikowane na stronie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia