10. kadencja, 43. posiedzenie, 1. dzień (15-10-2025)
11. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie upamiętnienia 200. rocznicy urodzin Karola Miarki (starszego), wybitnego działacza społecznego Ziemi Śląskiej (druki nr 1710 i 1755).
Poseł Sprawozdawca Henryk Szopiński:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt przedstawić sprawozdanie z druku nr 1755, sprawozdanie Komisji Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie upamiętnienia 200. rocznicy urodzin Karola Miarki starszego. Marszałek Sejmu zgodnie z art. 37 ust. 1 i art. 40 ust. 1 regulaminu Sejmu po zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu skierował w dniu 12 września 2025 r. powyższy projekt uchwały do Komisji Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu do pierwszego czytania. Komisja Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu po przeprowadzeniu pierwszego czytania oraz rozpatrzeniu tego projektu uchwały na posiedzeniu w dniu 7 października 2025 r. wnosi, aby Wysoki Sejm podjąć raczył załączony projekt uchwały.
Wysoka Izbo! Z szacunku dla postaci Karola Miarki, a także inicjatorów podjęcia uchwały oraz działań komisji przybliżę przebieg prac nad uchwałą w trakcie obrad. Na posiedzeniu komisji odbyło się rozpatrzenie projektu uchwały, którego inicjatorem był poseł Łukasz Ściebiorowski z Klubu Parlamentarnego Koalicja Obywatelska, od lat angażujący się w pielęgnowanie pamięci o wybitnych Ślązakach. Projekt powstał z potrzeby upamiętnienia postaci wyjątkowej, człowieka, który całe życie poświęcił walce o polskie słowo, polską oświatę i kulturę na Górnym Śląsku. W pracach komisji uczestniczył również dr Krzysztof Gajdka, medioznawca, historyk i pisarz, autor licznych publikacji o historii i kulturze Śląska. W swoim wystąpieniu przybliżył on członkom komisji dorobek Karola Miarki, jego wkład w rozwój polskiego ruchu narodowego oraz znaczenie dla zachowania świadomości tożsamościowej Ślązaków w XIX w. W toku obrad komisji przedstawiono główne założenia projektu oraz jego przesłanie. Podkreślono, że uchwała ma charakter nie tylko upamiętniający, ale również edukacyjny i obywatelski. Przypomina bowiem, że praca organiczna, troska o język ojczysty i dostęp do wiedzy są fundamentami budowania wspólnoty narodowej.
W dyskusji posłowie zwracali uwagę na kilka kluczowych kwestii - na znaczenie działalności wydawniczej i pedagogicznej Karola Miarki, który jako nauczyciel i redaktor kształtował świadomość narodową Ślązaków, na potrzebę popularyzacji jego dorobku w szkołach i instytucjach kultury oraz na symboliczny wymiar uchwały łączącej różne regiony Polski poprzez wspólne doświadczenia historyczne. Ideały Karola Miarki, czyli praca, edukacja, solidarność i miłość do ojczystego języka, nadal mogą towarzyszyć naszej codziennej działalności publicznej.
W wyniku konstruktywnej debaty komisja zaproponowała kilka drobnych poprawek redakcyjnych, które zostały przyjęte jednomyślnie. Celem tych zmian było dostosowanie tekstu uchwały do charakteru dokumentu o znaczeniu symbolicznym. Posiedzenie komisji stało się również okazją do głębszego poznania postaci Karola Miarki i historii Górnego Śląska. Wypowiedzi członków komisji wskazywały, że jego działalność wykraczała daleko poza lokalny wymiar. Była częścią szerszego procesu walki o zachowanie tożsamości narodowej w czasach germanizacji.
Dla mnie jako posła z Wielkopolski szczególnie istotny był ten wspólny rys - wspólnota doświadczeń Ślązaków i Wielkopolan. Zarówno w jednym, jak i w drugim regionie toczyła się walka o język, kulturę i wychowanie młodego pokolenia w duchu polskości. Karol Miarka był więc nie tylko nauczycielem Śląska. Był także duchowym sojusznikiem wszystkich, którzy w XIX w. w różnych częściach kraju walczyli o to, by Polska trwała w sercach, mimo że nie istniała na mapie.
Ostatecznie po zakończeniu dyskusji Komisja Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu jednogłośnie, przez aklamację przyjęła projekt uchwały i rekomendowała, jak to wyraziłem we wstępie, jego przyjęcie Wysokiej Izbie. To głosowanie pokazało, że mimo różnic politycznych potrafimy znaleźć wspólny język, gdy mówimy o ludziach, którzy swoim życiem budowali wspólnotę i poczucie narodowej odpowiedzialności. Dziękuję bardzo. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia