10. kadencja, 43. posiedzenie, 1. dzień (15-10-2025)

11. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Środków Przekazu o poselskim projekcie uchwały w sprawie upamiętnienia 200. rocznicy urodzin Karola Miarki (starszego), wybitnego działacza społecznego Ziemi Śląskiej (druki nr 1710 i 1755).

Poseł Tadeusz Samborski:

    Dziękuję bardzo.

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Klub parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego, w imieniu którego mam zaszczyt przemawiać, popiera uchwałę Sejmu Rzeczypospolitej w sprawie upamiętnienia 200. rocznicy urodzin Karola Miarki (starszego), wybitnego działacza społecznego Ziemi Śląskiej. Będąc nauczycielem, pisarzem, publicystą i drukarzem oraz budzicielem polskości na Górnym Śląsku, Karol Miarka zainicjował powstanie w tym regionie wielu polskich organizacji społecznych i gospodarczych.

    Ma rację historyk piszący o Karolu Miarce: ˝wszechobecny i zapomniany˝. Literacko rzecz ujmując, współczesny mu publicysta zauważył, że w środowiskach, w których wierzy się w przyszłe Królestwo Polskie, Karol Miarka ˝czuł się jak ryba w świeżej wodzie˝. Ten sam autor pisał też, że ˝Miarka stara się o interes i dobro ludu górnoszlązkiego w sposób prawy i prawny, nie ma względu na jedno miasto, lecz na cały Górny Szlązk˝.

    Mimo ogromnej miłości do Górnego Śląska włożył wiele wysiłku w nawiązywanie kontaktów przez Śląsk z innymi dzielnicami Polski. Procesowi temu sprzyjały kontakty z Władysławem Bełzą i ożywiona korespondencja z polskim pisarzem Józefem Kraszewskim. Przejawem jego patriotyzmu i odwagi było m.in. to, że przeciwstawiał się polityce kulturkampfu i germanizacji. Za tę postawę był przez władze pruskie prześladowany i więziony. W ciągu 10 lat wytoczono mu 16 procesów zakończonych więzieniem lub karami finansowymi.

    Jako pisarz współpracował z ˝Gwiazdką Cieszyńską˝ i ˝Zwiastunem Górnośląskim˝. Wydawał też ˝Katolika˝ - jedno z najważniejszych pism walczących o polskość ludu górnośląskiego.

    Wśród nas, ludowców budzi podziw, szacunek i uznanie szczególny rys jego twórczości literackiej, która koncentrowała się na ziemi śląskiej, na podaniach ludowych oraz na historii Śląska i jego folklorze. W swojej twórczości wykorzystywał formy ludowe, gawędy i przysłowia. Godne podkreślenia jest także to, że na łamach redagowanych przez siebie pism popularyzował polską literaturę, ucząc tym samym szacunku do tradycji i rodzimej kultury. Z analizy twórczości Karola Miarki wynika, iż nie nawoływał on do powstań zbrojnych. Był zwolennikiem patriotyzmu racjonalnego, który przejawiał się jego aktywnością w sferze kultury, edukacji i świadomości narodowej. W tym kontekście trzeba podkreślić jego zaangażowanie w rozwój spółdzielczości i kas zapomogowo-pożyczkowych.

    Ważną zasługą Karola Miarki było także to, iż inspirował intelektualnie i emocjonalnie parlamentarzystów reprezentujących Śląsk w Reichstagu. W spuściźnie literackiej Karola Miarki oprócz utworów popularyzujących historię Śląska, jak np. ˝Szwedzi w Lędzinach˝, ˝Sądy Boże˝ (Dzwonek), ˝Petronela. Pustelnica z Góry św. Anny˝ czy ˝Głos wołającego na puszczy górnośląskiej, czyli o stosunkach ludu polskiego na pruskim Śląsku˝, jest więc także praca ˝Kogo wybierać, czyli pouczenie wyborcze˝.

    Panie marszałku, poproszę o pół minuty.

    Karol Miarka, nazywany niegdyś mężem opatrznościowym i apostołem Śląska, w pełni zasługuje na godne upamiętnienie przez Sejm Rzeczypospolitej w 200. rocznicę jego urodzin. Mój klub, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe, z przekonaniem popiera procedowany projekt uchwały. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia