10. kadencja, 6. posiedzenie, 2. dzień (22-02-2024)
4. punkt porządku dziennego:
Pytania w sprawach bieżących.
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Aleksandra Gajewska:
Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pani Posłanko! Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oczywiście w centrum polityki rodzinnej stawia rozwój systemu opieki nad dziećmi w wieku do lat 3. To jest również mój osobisty priorytet w mojej pracy. Rozwój ten oczywiście należy rozumieć poprzez wieloaspektowe dążenie do podnoszenia jakości opieki, bezpieczeństwa dzieci i wsparcia rodzin w ponoszeniu kosztów opieki.
Odpowiedzią na te potrzeby był program ˝Maluch˝, który został przez rząd PO i PSL wprowadzony już w 2011 r. Tak jak mówiliśmy, jego celem było stworzenie warunków do rozwoju zróżnicowanych form opiekuńczo-edukacyjnych dla małych dzieci, poprawa standardów funkcjonowania instytucji opieki nad dziećmi do lat 3, umożliwienie rodzicom i opiekunom dzieci podjęcia aktywności zawodowej oraz wsparcie jednostek samorządu terytorialnego w tworzeniu instytucji opiekuńczo-edukacyjnych dla małych dzieci zgodnie z potrzebami lokalnej społeczności.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego pod koniec 2007 r. funkcjonowały 373 żłobki. Pod koniec 2015 r., po 8 latach rządów PO-PSL, było ich pięć razy więcej - 1967 żłobków. Dodatkowo istniały 453 kluby dziecięce oraz 570 dziennych opiekunów, czyli całkowita liczba instytucji zapewniała 2990 miejsc. Jednocześnie to za rządów PO-PSL w 2011 r. weszła w życie ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, która właśnie uregulowała funkcjonowanie instytucji opieki nad najmłodszymi, i to wyznaczyło ten standard, który poprzedni rząd po dojściu do władzy kontynuował poprzez program pod zmienioną nazwą ˝Maluch+˝.
W roku 2022 rząd PiS wstrzymał nabór w ramach programu. Ja osobiście, jeszcze jako przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. wspomagania rozwoju dzieci w wieku do lat 3, wraz z samorządowcami, którzy tutaj również licznie znajdują się na sali, i ekspertami upominaliśmy się u pani jeszcze wtedy minister o dalsze funkcjonowanie tego programu i ogłoszenie kolejnego naboru, tak aby mogły powstawać kolejne miejsca opieki nad dziećmi. Przypomnę tylko, że w 2022 r. odnotowano w Polsce ujemny przyrost naturalny na poziomie minus 3,8. Urodziło się wtedy rekordowo mało dzieci, bo tylko 305 tys., a wiemy już, że ten tragiczny rekord został pobity w 2023 r., kiedy to w Polsce urodziło się tylko 272 tys. dzieci, najmniej od II wojny światowej.
Program ˝Maluch+˝ 2022-2029 w obecnym kształcie został ogłoszony dopiero 19 stycznia 2023 r. W ramach pierwszego naboru wniosków minister ds. rodziny zakwalifikował w dniu 28 kwietnia 2023 r. do dofinansowania łącznie 87 862 miejsca opieki, z tego 40 393 przez gminy i 47 469 przez podmioty inne niż JST. Kiedy koalicja 15 października wygrała wybory, poziom umów zawartych z tego naboru wynosił 415, 23% umów, z tego z gminami wynosił 289, a z podmiotami innymi niż JST - 126. Dotyczyło to 12 103 miejsc opieki, to jest ok. 14% miejsc z wyników, z tego 8438 miejsc gminnych i 3620 miejsc dla podmiotów prywatnych. W drugim naborze wniosków, ogłoszonym 6 lipca 2023 r., w ramach naboru ciągłego, który rozstrzygnięto 3 października, wyłoniono do dofinansowania 13 360 miejsc opieki, z tego 1328 przez gminy i 12 032 przez podmioty inne niż JST. Na moment wygranych wyborów proces zawierania umów z tej tury jeszcze się nie rozpoczął. Kiedy obejmowaliśmy rządy, okazało się, że poziom zawierania umów z ostatecznymi odbiorcami wsparcia, są to tzw. OOW, był dalece niezadowalający, to znaczy zawarto 994 umowy, w tym 589 z gminami i 405 z podmiotami innymi niż JST, co stanowiło jedynie 43% umów. Jednocześnie 31 stycznia 2024 r. ogłosiliśmy wyniki kolejnego naboru w ramach naboru ciągłego, obejmując dofinansowaniem 16 905 miejsc, z czego 1169 przez gminy i 14 926 przez podmioty inne niż JST. Obecnie trwa trzecia tura naboru ciągłego, która zgodnie z obecnym harmonogramem powinna zakończyć się 31 marca 2024 r. (Dzwonek)
Mogłabym wymienić, jeżeli pan marszałek pozwoli, problemy, które są z tym związane?
Wicemarszałek Włodzimierz Czarzasty:
Pani minister, będzie miała pani czas jeszcze w drugiej części i umówmy się, że wtedy pani dostanie trochę więcej czasu, i wszystko będzie okej, dobra?
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Aleksandra Gajewska:
Dobrze, dziękuję. Nie ma problemu.
Przebieg posiedzenia