10. kadencja, 7. posiedzenie, 2. dzień (07-03-2024)

7. punkt porządku dziennego:

Informacja bieżąca.

Minister Klimatu i Środowiska Paulina Hennig-Kloska:

    Panie Marszałku! Panie Posłanki! Panowie Posłowie! Dzisiejsza debata, za którą naprawdę bardzo dziękuję - bo to debata z informacją skierowaną do obywateli - najlepiej pokazuje, jak duże przyspieszenie mamy w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w zakresie wsparcia gospodarki i obywateli w procesie transformacji energetycznej. To przyspieszenie nie byłoby możliwe, gdyby nie skuteczne ściąganie do Polski środków europejskich, blokowanych przez ostatnie 3 lata z premedytacją przez naszych poprzedników. (Oklaski)

    Bardzo wiele pytań. Zapewne na wszystkie te pytania nie będę miała czasu odpowiedzieć, ale nasze ministerstwo notowało wszystkie pytania złożone przez państwa i na te, na które nie dam rady odpowiedzieć, dostaniecie państwo odpowiedź na piśmie. Ale po kolei. Z tych, które udało mi się zanotować, wybiorę to, co najważniejsze.

    Jeżeli chodzi o autobusy, to tak, ministerstwo ma dużą ambicję wspierania miast w procesie transformacji. To element poprawy jakości powietrza. Będziemy to robić. Właśnie skończyliśmy pierwszy nabór wniosków na kwotę 3 mld zł - dofinansowanie otrzymały jednostki samorządu terytorialnego na 1300 autobusów. Trwa rozpatrywanie i wybór wniosków. Oczywiście będzie uruchamiana kolejna pula i sukcesywnie będą odbywały się kolejne nabory - na ten cel będziemy przeznaczać właśnie środki europejskie i krajowe.

    Jeżeli chodzi o kolejny priorytet, poza wymianą taboru autobusowego miejskiego, to jest to wsparcie budynków użyteczności publicznej w procesie termomodernizacji. Szanowni państwo, ze zdumieniem stwierdzam, że priorytetem poprzedniego kierownictwa narodowego funduszu ochrony środowiska była termomodernizacja kościołów, w których obywatele przebywają przez godzinę, kosztem termomodernizacji szpitali, w których obywatele przebywają 24 godziny na dobę.

    (Poseł Mirosław Suchoń: Skandal!)

    Dla nas priorytetem będą szpitale, będą szkoły (Oklaski), bo tam nasi obywatele przebywają w trybie ciągłym albo wielogodzinnym i obniżenie kosztów energii w tych budynkach użyteczności publicznej może dać dużo większą efektywność.

    Biogaz - oczywiście, że będziemy traktować to horyzontalnie. Robimy zmiany w programie, by wnioski do narodowego funduszu ochrony środowiska szacować pod kątem dostępności surowca energetycznego, oceniając oczywiście efektywność ekonomiczną. To będzie istotny element transformacji energetycznej w Polsce. Mamy zasoby, by to robić, ale oczywiście te elementy w przypadku szacowania wniosków są konieczne, by to było efektywne.

    Mała elektrownia - bardzo dużo pytań. Cieszę się, bo to nowy program i faktycznie rodzi pewne ryzyka, więc trzeba go wdrażać tak, jak zrobiliśmy w programie dotyczącym pomp ciepła, wprowadzając porządek. Szanowni państwo, to był skandal. Znaczy, poprzednie kierownictwo ministerstwa i poprzednie kierownictwo narodowego funduszu ochrony środowiska pozwoliło na to, by do Polski wprowadzać nieefektywny złom. Zrobiliśmy certyfikację - certyfikacja tego programu i tych urządzeń kończy się z początkiem kwietnia - tak by faktycznie w naszych domach można było instalować tylko i wyłącznie efektywne pompy ciepła, mało tego, by te domy były też objęte termomodernizacją. Bo przewrócenie tego procesu do góry nogami i montowanie pomp ciepła w domach bez termomodernizacji albo o słabej wydajności urządzeń doprowadza obywateli do konieczności płacenia gigantycznych rachunków za prąd, i to jest ogromne zaniedbanie. Będziemy pod tym kątem rozpatrywać złożenie zawiadomienia do prokuratury. (Oklaski)

    Geotermia. W tej chwili podpisaliśmy umowy. Narodowy fundusz podpisał umowy na 33 odwierty badawcze na kwotę 480 mln zł. Przykład geotermii otwartej w Kole w ostatnim dniu pokazuje, że możemy dostarczać w ten sposób na starcie ciepło do 70% mieszkańców objętych działalnością tamtejszego PEC-u. To pokazuje skalę i możliwości. Chcielibyśmy też zwiększyć funkcjonalność nowych geotermii, np. o ogrzewanie obiektów rolniczych, mam tu na myśli obiekty szklarniowe. To jest bardzo dobra forma. Oczywiście też kwestie rekreacyjne itd., ale to już rola samorządów. Dotacja w przyszłości będzie zależeć oczywiście od modelu finansowania, ale do 45%. Bo samorządy nie są w stanie same realizować tych projektów, plus pożyczka, plus wkład własny - to pozwala na sfinansowanie tego typu urządzeń, obiektów inwestycyjnych.

    Jeżeli chodzi o to, co robimy w ministerstwie, i o to, kto się czym zajmuje. Wiele kłamstw. W ministerstwie jest pięciu wiceministrów. Mamy trzy podstawowe działy: energia, klimat i środowisko i każdy z ministrów odpowiada za jeden dział, plus odpowiedzialność za działkę odpadową, niezwykle ważną, kluczową, plus wody i transformacje ciepłowni. I tak są podzielone obszary odpowiedzialności. Plus mamy dwóch pełnomocników ustawowych skierowanych do naszego ministerstwa, o ogromnej odpowiedzialności, zwłaszcza w czasach wojny. To jest pełnomocnik do spraw infrastruktury krytycznej odpowiadający za nadzór nad operatorami przesyłowymi gazu, energii i ropy i budowę elektrowni jądrowej. Plus oczywiście główny geolog kraju odpowiedzialny za politykę surowcową państwa. To też niezwykle ważny dział. Zresztą też we współpracy z głównym geologiem będziemy rozwijać wykorzystywanie źródeł geotermalnych w kraju.

    Jeżeli chodzi o programy skierowane do przedsiębiorców, jest ich bardzo wiele, staramy się to równoważyć. To są m.in. właśnie te programy transportowe na stacje ładowania, na wymianę taboru na niskoemisyjny, ale też transformację źródeł ciepła, kogenerację. Będą programy dla ciepłownictwa. Wszystko po to, by wesprzeć gospodarkę. Konkurencyjna gospodarka dająca wysokopłatne miejsca pracy jest priorytetem rządu koalicji 15 października. (Oklaski)

    W Polsce muszą się pojawiać przydomowe magazyny, by odciążyć sieci dystrybucyjne. W ten sposób możemy zmniejszyć potrzebne koszty na remont i modernizację sieci dystrybucyjnych i przesyłowych. Jeżeli coś możemy we własnym zakresie zrobić lepiej, to po co oddawać coś do sieci.

    W tym zakresie oczywiście będą programy. Po pierwsze, nowe programy będą konstruowane tak, by zachęcać do powstawania nowych instalacji już z magazynami przydomowymi. Będą też programy dla tych, którzy dzisiaj posiadają instalacje indywidualne. Chciałabym, by w przyszłym roku wdrożyć do polskiego systemu podatkowego odpis podatkowy na przydomowe magazyny energii. To by, myślę, było bardzo dużą zachętą. Rozmawiamy na ten temat z ministerstwem funduszy, by zrobić taki program dodatkowej zachęty i wsparcia dla obywateli.

    Spółdzielnie na terenach wiejskich i fotowoltaika. Będziemy chcieli poprawić rozliczenia tych instalacji przydomowych. Będzie to element pierwszej ustawy o OZE i prosumenctwie, która trafi do Sejmu. O szczegółach będziemy informowali, kiedy zakończymy prace.

    Rozwój technologii w kraju. Tak, poprzedni rząd kompletnie zaniedbał badania nad nowymi technologiami. Przez 8 lat niewiele uczestniczyliśmy w postępie technologicznym. Duże wyzwanie dla Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, które zmienia dzisiaj formułę swojego funkcjonowania. Ostatnio też na posiedzeniu Rady ds. energii w Radzie Europejskiej rozmawialiśmy o tym, że np. 80% instalacji fotowoltaicznych pochodzi z Chin i to jest ogromne zagrożenie dla Europy. Powinniśmy tak modulować zachęty dla producentów, ale też programy, by jednak pobudzać rozwój technologii i powstawanie fabryk produkujących te technologie w Europie, ponieważ wychodzimy z założenia, że gdy przyspieszy transformacja, podaż będzie większym wyzwaniem niż popyt, czyli zapewnienie dostaw odpowiedniej ilości produktów.

    Były też pytania o rzeczy, które niekoniecznie dotyczą naszego ministerstwa. Ale chciałam pana posła Gróbarczyka zapewnić (Dzwonek), że mimo że nasi poprzednicy zostawili kraj z ogromnym problemem suszowym, z bardzo niską retencją - na poziomie Egiptu - będziemy walczyć o poprawę również tej sytuacji.

    Strategia odbudowy mokradeł i renaturyzacji rzek, odbudowy torfowisk przeleżała zbyt długo w szufladzie ministerstwa - gotowa do wdrożenia, a została całkowicie zaniedbana. W ministerstwie już pracuje zespół, który będzie nad tym pracował, bo na suchej ziemi żadne plony, szanowni państwo, nie urosną - ani niskie, ani wysokie.

    Jeden z panów posłów pytał też o naszą sytuację z brakiem zarządu w narodowym funduszu ochrony środowiska. Rada nadzorcza podjęła taką decyzję po tym, jak oceniła krytyczny stan, jeżeli chodzi o brak płynności w narodowym funduszu ochrony środowiska, wydawanie pieniędzy, których nie było, ogromne zaniedbania i np. nieefektywne organizowanie programu ˝Czyste powietrze˝, które narażało obywateli na ogromne koszty. Nie mogliśmy na to dłużej pozwalać. Te wszystkie rzeczy zmieniają się, zmieniają swoje oblicze, poprawiają swoją efektywność pod działaniem nowego zarządu, który niebawem będzie pewnie uzupełniony o kolejne osoby. A więc przyniosło to same pozytywne elementy. Wymiana zarządu w narodowym funduszu poprawiła zdecydowanie współpracę z ministerstwem, ale też efektywność wdrażania programów dla obywateli.

    Bardzo wiele osób pytało też o kampanie informacyjne skierowane do najmłodszych i do obywateli. Tak, rozmawialiśmy już z Ministerstwem Edukacji Narodowej o wspólnych programach, także o tym, by uzupełnić podstawę programową dla szkół o naukę o klimacie, elementy tej nauki. Podstawa ma być odchudzona, ale musi być również skierowana na rzeczy ważne z punktu widzenia kolejnych lat i pokoleń i na pewno klimat do takich należy. Na ten cel w tym roku ze środków krajowych będzie przekierowane 44 mln zł, a ze środków europejskich mamy do dyspozycji prawie 500 mln zł na cele edukacyjne, promocyjne, kształtowanie odpowiednich wzorców i będziemy na pewno z tego korzystać.

    Szanowni Państwo! Tych pytań jest jeszcze bardzo wiele, ale widzę, że skończył mi się już czas, nie chciałabym nadwyrężać cierpliwości pana marszałka. Na resztę pytań otrzymacie państwo odpowiedź na piśmie. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia