10. kadencja, 7. posiedzenie, 2. dzień (07-03-2024)
Oświadczenia.
Poseł Grzegorz Lorek (tekst niewygłoszony):
Adam Bień, ur. 14 grudnia 1899 r. w Ossali w rodzinie chłopskiej, rozpoczął swą edukację od jednoklasowej, rosyjskiej szkoły podstawowej w Ossali. Chodził do niej jedną zimę, a następnie przygotowywał się indywidualnie do egzaminu wstępnego do rosyjskiego Progimnazjum w Sandomierzu. W Progimnazjum uczył się do roku 1914 i ukończył trzy klasy. Wstąpił jesienią 1915 r. do czwartej klasy zorganizowanego w Sandomierzu, już pod austriackim zaborem, polskiego gimnazjum. W czerwcu 1920 r. zdał maturę.
W lipcu tegoż roku wstąpił jako ochotnik do wojska i uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, w kampanii litewsko-białoruskiej. Po powrocie z frontu, późną jesienią 1920 r., zapisał się na Wydział Prawa Uniwersytetu Poznańskiego, skąd po pierwszym semestrze przeniósł się na Uniwersytet Warszawski, który ukończył w 1925 r., uzyskując tytuł magistra prawa.
Pracę zawodową rozpoczął w marcu 1926 r. jako aplikant sądowy. Aplikację skończył w 1928 r. i zdał egzamin sędziowski. Pracował jako sędzia grodzki w Grójcu i w Warszawie. Był wiceprzewodniczącym Sądu Pracy w Warszawie, następnie sędzią X Wydziału Cywilnego Sądu Okręgowego.
Adam Bień był społecznikiem. Wynikało to z predyspozycji osobistych, jak również z patriotycznego wychowania, które wyniósł z domu i sandomierskiej szkoły. To właśnie w gimnazjum brał pierwsze lekcje społecznego działania. W latach 1912-1914 należał do tajnej drużyny skautowej przygotowującej szkolną młodzież do walki o wyzwolenie Polski. Wierny środowisku, z którego wyszedł, należał do czołowych organizatorów postępowej i popularnej w okresie międzywojennym organizacji Związku Młodzieży Wiejskiej Rzeczypospolitej Polskiej ˝Wici˝. W czerwcu 1928 r. na założycielskim zjeździe tej organizacji, której był współtwórcą, wygłosił autorski referat programowy ˝Demokracja w wychowaniu młodego człowieka w wolnym kraju˝. W latach 1929-1931 pełnił funkcję prezesa ˝Wici˝. Jednocześnie w latach 1924-1939 był jednym z czołowych działaczy Związku Teatrów Ludowych. Współpracował w dziedzinie ruchu amatorskiego teatrów ludowych z Jędrzejem Cierniakiem. Wspólnie opracowali i wydali książkę pt. ˝Teatry ludowe w Polsce˝.
Aktywny okres działalności społeczno-politycznej Adama Bienia przypadł na czas wojny i okupacji niemieckiej. Jako ˝wiciarz˝ włączył się na początku 1940 r. do konspiracyjnej pracy w Stronnictwie Ludowym ˝Roch˝, gdzie powierzono mu przewodnictwo Komisji Prawnej Centrali Ruchu Ludowego, która opracowała szereg dokumentów dotyczących ustroju prawnego, politycznego, społecznego i gospodarczego przyszłej powojennej Polski, tzw. Trzeciej Polski. Z ramienia ˝Rocha˝ powołany został w 1943 r. przez prezydenta Rzeczypospolitej na emigracji na stanowisko I Zastępcy Delegata Rządu RP na kraj w randze ministra. W Delegaturze podlegały mu departamenty: sprawiedliwości, oświaty i kultury, Komitet Koordynacji Ustawodawczej oraz sprawy narodowościowe. W czasie powstania warszawskiego Adam Bień, jako I Zastępca Delegata Rządu RP i członek Krajowej Rady Ministrów, był faktycznym kierownikiem władzy cywilnej i przyczynił się znacznie do wydania dwóch Dzienników Ustaw, w których zawarte zostały przygotowane w konspiracji akty prawne, regulujące podstawowe sprawy w odradzającej się Polsce.
W marcu 1945 r. Adam Bień wraz z innymi czołowymi przywódcami Polskiego Państwa Podziemnego został podstępnie aresztowany przez NKWD i wywieziony do Moskwy, gdzie został skazany w tzw. procesie Szesnastu na 5 lat więzienia. Został osadzony na Łubiance. Wrócił z moskiewskiego więzienia w sierpniu 1949 r. dzięki staraniom żony Zofii, sandomierzanki, absolwentki sandomierskiego Seminarium Nauczycielskiego; w sprawie męża Adama zwróciła się o pomoc do ˝wiciarza˝ Józefa Niećki, w owym czasie prezesa ˝odrodzonego˝ PSL, następnie członka Rady Państwa.
Po powrocie z więzienia Adam Bień nie mógł otrzymać pracy w sądownictwie. Przez pewien czas zajmował się tłumaczeniami literatury rosyjskiej dla Ludowej Spółdzielni Wydawniczej. W 1953 r. zezwolono mu na pracę w zawodzie adwokata, lecz nie w Warszawie, a na prowincji, w Przasnyszu.
Po przejściu na emeryturę, w styczniu 1975 r., powrócił do rodzinnej Ossali i zamieszkał w domu, który tam wybudował.
Zmarł 4 marca 1998 r. Został pochowany zgodnie ze swoją wolą na cmentarzu parafialnym w Niekrasowie. Na jego grobie córka Hanna umieściła napis: ˝Adam Bień 1899-1998, wiciarz, prawnik, pisarz, polityk, Minister Rządu RP, sądzony w procesie Szesnastu, więzień Łubianki˝. U góry, nad nazwiskiem - słowa będące tytułem jego ostatniej książki: ˝Bóg dał - Bóg wziął˝.
Przebieg posiedzenia