10. kadencja, 8. posiedzenie, 2. dzień (21-03-2024)

10. punkt porządku dziennego:

Informacja o działalności Rzecznika Praw Dziecka w 2023 roku oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka w Polsce wraz ze sprawozdaniem Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Polityki Społecznej i Rodziny (druki nr 158 i 264).

Poseł Wioleta Tomczak:

    Szanowna Pani Marszałek! Panie Marszałku! Pani Rzecznik! Wysoka Izbo! Rzecznik praw dziecka jako konstytucyjny jednoosobowy organ władzy ustanowiony na mocy art. 72 ust. 4 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. zobowiązany jest do zachowania neutralności, także w wymiarze światopoglądowym, co konstytucja gwarantuje wszystkim obywatelom Rzeczypospolitej.

    Tymczasem rzecznik rozpoczyna swój raport z działań z 2023 r. od cytatu z wypowiedzi prof. Wandy Półtawskiej, którym jednoznacznie określa wyznawany przez siebie światopogląd, mimo że każdy rzecznik ślubuje, że powierzone obowiązki będzie wypełniał bezstronnie. Jak mają czuć się dzieci, które są wychowywane przez rodziców i opiekunów niepodzielających wiary pana rzecznika? Nie jest to oczywiście jedyny przykład sytuacji, gdy poprzedni rzecznik praw dziecka manifestował swój światopogląd wbrew konstytucyjnemu wymogowi bezstronności, ale dziś Wysoka Izba zajmuje się tym sprawozdaniem.

    Jednym z podstawowych obszarów działalności rzecznika jest działalność na rzecz ochrony prawa dzieci do ich zdrowia. Rzecznik informuje, że zgłaszane były do Biura Rzecznika Praw Dziecka sprawy dotyczące zdarzeń niepożądanych, błędów lekarskich, a także wnioski o odszkodowania z tytułu błędów medycznych oraz zawiadomienia o przestępstwach przeciwko życiu i zdrowiu, a większość spraw realizowanych przez Zespół Spraw Społecznych w obszarze spraw dotyczących ochrony zdrowia stanowiły interwencje w sprawach indywidualnych, podejmowane głównie z wniosków obywateli, i rozpoznawanie tych wniosków, przy czym rzecznik nie podaje jednocześnie konkretnej liczby działań podjętych w tych przypadkach i, co najważniejsze, ich skutków, ograniczając się do podania na str. 8 sprawozdania ogólnikowej informacji o liczbie przyjętych spraw.

    Co do sytuacji dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami to konkluzja jest właściwie taka sama. Są przykłady obszarów, w których rzecznik praw dziecka podjął jakieś działania, ale brakuje informacji o ich skuteczności.

    Fragment sprawozdania dotyczący zleconego przez rzecznika badania z zakresu dostępności psychiatrów dziecięcych i seksuologów na listach biegłych sądowych w poszczególnych okręgach w latach 2021-2023 rzecznik skonkludował stwierdzeniem, że: sytuacja wymaga pilnej interwencji i podjęcia działań w celu zwiększenia liczby biegłych sądowych z zakresu psychiatrii dziecięcej i seksuologii dziecięcej. Obecna sytuacja zdecydowanie nie służy dobru materialnemu małoletnich i nieletnich. Koniec cytatu. Trudno o większy ogólnik ze strony rzecznika.

    Nie ma w sprawozdaniu rzecznika informacji o tym, jakie działania podejmował na rzecz zwiększenia liczby poradni psychologiczno-psychoterapeutycznych czy zwiększenia nakładów na psychiatrię dzieci i młodzieży czy też uruchomienia wszystkich poziomów opieki psychologicznej i psychiatrycznej dla dzieci i młodzieży według założonej przez poprzedni rząd reformy systemu, czy także zwiększenia dostępności konsultacji dla dzieci i młodzieży u lekarza specjalisty w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży, a wiemy, jak kosztochłonne są to wizyty, najczęściej odbywające się w dużych miastach.

    Prowadzenie kontroli i uzyskiwanie na ich podstawie wiedzy to ważny aspekt działalności rzecznika praw dziecka, ale jeszcze ważniejsza jest sprawczość tego jedynego w Polsce urzędu powołanego wyłącznie do ochrony praw dzieci. To jest cecha, która dla tego organu jest wręcz fundamentalna. Nie do końca wiadomo, czego rzecznikowi Pawlakowi zabrakło do należytego sprawowania urzędu. Z medialnych przekazów wiemy, że nie brakowało mu woli i czasu na wystąpienia o charakterze politycznym.

    Dziękuję tym samym pracownikom Biura Rzecznika Praw Dziecka, bo wierzę, że dobro dzieci przyświecało i przyświeca im w ich codziennej pracy. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia