10. kadencja, 9. posiedzenie, 2. dzień (11-04-2024)

9. punkt porządku dziennego:

Informacja bieżąca.

Poseł Joanna Wicha:

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Bardzo serdecznie przede wszystkim chciałabym podziękować panu ministrowi za informację, którą nam przedstawił. Ale też paniom i panom posłankom, którzy zabrali j głos. Była to, uważam, bardzo ważna dyskusja, bardzo potrzebna. Wszystkie merytoryczne uwagi z całą pewnością pomogą ministerstwu w dopracowaniu tej ustawy o obronie cywilnej, która właśnie jest w przygotowaniu.

    Pan minister w swojej wypowiedzi mówił o komplementarności ustawy. I bardzo mnie ta deklaracja cieszy, a to dlatego, że kilka tygodni temu złożyłam interpelację dotyczącą uwzględnienia potrzeb osób z niepełnosprawnościami i seniorów w pracach nad ustawą o obronie cywilnej. Jest to grupa, która jest szczególnie narażona w sytuacji konfliktu zbrojnego, ponieważ przetrwanie tych osób nie zawsze zależy wyłącznie od nich samych, a w sytuacji zagrożenia nierzadko stają się zakładnikami swojej niepełnosprawności. Tak się stało na Ukrainie.

    Chciałabym bardzo podziękować za otrzymaną od państwa odpowiedź i docenić to, że ministerstwo chce uwzględnić pewne działania wobec wspomnianej grupy. Mimo to postanowiłam, że poruszę dzisiaj ten temat tutaj, przed państwem, na forum po to, żeby podkreślić jego wagę, a także specyfikę i szybko zmieniające się narzędzia dostępności, które są dostosowane do poszczególnych grup. Tego podejścia póki co w odpowiedzi ministerstwa niestety mi zabrakło.

    W związku z tym chciałabym uzyskać zapewnienie, że zakłada się włączenie w prace nad ustawą o obronie cywilnej środowisk i organizacji pozarządowych. Chodzi mi zwłaszcza o te środowiska, które zajmują się projektowaniem rozwiązań dla osób z niepełnosprawnościami i ich rodzin. Chcę jeszcze raz podkreślić, że ich propozycje rozwiązań i perspektywa są unikalne, perspektywa jest dużo szersza, niż nam się wydaje, i w dużej mierze pochodzi z doświadczenia tych osób.

    Wspomnę o moim spotkaniu z Fundacją Blind & Proud, która zmapowała potrzeby osób niewidzących i niedowidzących, jeśli chodzi o obronę cywilną. To o tyle ważne, że temat niepełnosprawności wrodzonej lub nabytej dotyczy 7 mln Polek i Polaków, z czego 5 mln tych osób to są osoby z niepełnosprawnością niewidoczną. Ta grupa jest naprawdę bardzo szeroka, a jej potrzeby są zróżnicowane i potrzeba tu dostosowanego, indywidualnego podejścia.

    Ze strony tej organizacji padły różne propozycje, m.in. aby rozszerzyć aplikację mObywatel o mapy schronowe, zamiast tworzyć dodatkowe aplikacje. Myślę, że jest to pomysł godny rozważenia. Takich organizacji i propozycji rozwiązań jest więcej, bo informacje o potencjalnym zagrożeniu, które zewsząd do nas napływają, sprawiają, że osoby szczególnie narażone zaczynają się angażować w trosce o swoje życie i bezpieczeństwo.

    To, na co jeszcze zwracają uwagę organizacje pozarządowe, a co nam nieustannie umyka, to największe zagrożenie, tzn. nieprzewidziane zachowanie tłumu w sytuacji zagrożenia życia, które m.in. dla osób z niepełnosprawnością wzroku jest szczególnie niebezpieczne. Na to nie znajdziemy systemowego rozwiązania, ale możemy próbować przygotować system tak, aby jak najwięcej osób czuło się przeszkolonymi i przygotowanymi, z dostępem do pełnej informacji. Być może pozwoli to nam w razie katastrofy wykształcić mechanizmy oddolnej koordynacji zachowań tłumu i może ograniczy panikę.

    Proszę państwa, to, o czym dzisiaj mówimy, w sytuacji, w której nadal czekamy na ustawę o obronie cywilnej, jak i na to, kiedy mała ustawa schronowa, którą Lewica złożyła kilka tygodni temu do marszałka Sejmu, zostanie wprowadzona i będzie procedowana... Mówimy tutaj, wydawać by się mogło, o rzeczach abstrakcyjnych, bo jak mówić o odpowiednich oznaczeniach miejsc infrastruktury krytycznej, skoro jeszcze nie zostały podjęte działania, aby je wyznaczyć, zmapować, zadbać o ich dostępność, zwłaszcza w miastach, które się rozrastają? Na osiedlach wybudowanych w ostatniej dekadzie sytuacja infrastruktury obrony cywilnej jest dramatyczna. Jest to temat, którego przygotowanie wymaga czasu, a co za tym idzie, wymaga woli politycznej. Dlatego ta dzisiejsza dyskusja jest bardzo ważna i potrzebna.

    Warto przyjrzeć się także międzynarodowej debacie wokół tego, jak Ukraina była przygotowana na konflikt zbrojny, z uwzględnieniem właśnie wsparcia dla osób niesamodzielnych. Proszę państwa, na tym polu naprawdę moglibyśmy się uczyć na błędach, które już niestety popełniono. My mamy szansę, aby im zapobiec. Apeluję więc (Dzwonek) o włączenie tej istotnej perspektywy do prac nad ustawą. Bardzo serdecznie dziękuję. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia