10. kadencja, 9. posiedzenie, 2. dzień (11-04-2024)
15. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz Komisji Spraw Zagranicznych o rządowym projekcie ustawy o ratyfikacji Protokołu między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o zmianie Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych z dnia 24 maja 1993 r., podpisanego w Warszawie dnia 19 września 2023 r. (druki nr 231 i 251).
Poseł Adam Dziedzic:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Od wielu lat skala kontaktów polskoukraińskich wzrasta. Początkowo był to napływ w związku z wykonywaniem pracy, a po 24 lutego 2022 r. tendencja ta gwałtownie wzrosła, bo miała przyczynę w rosyjskiej inwazji na Ukrainę.
Wzrostowi skali wzajemnych kontaktów, a jest on naprawdę wielki, w naturalny sposób towarzyszy również zwiększenie liczby przestępstw. W roku 2020 w Rzeczypospolitej Polskiej skazano 7111 obywateli Ukrainy, przy czym przebywało ich w Polsce wówczas ok. 300 tys. Obecnie jest to ok. 1,5 mln obywateli. Liczba wszystkich informacji dotyczących skazań obywateli Ukrainy w Polsce przekazywanych przez stronę polską stronie ukraińskiej wynosiła odpowiednio za rok 2021 - 37 966 wykroczeń, a za rok 2022 - 36 981. Wiele z tych przestępstw to były czyny stosunkowo niewielkiej wagi, za które nie była wymierzana kara bezwzględnego pozbawienia wolności jako nieadekwatnie surowa.
Szanowni Państwo! Ukraińcy migrują w poszukiwaniu pracy i lepszego życia, szukając bezpieczeństwa. Są to ludzie porządni, przestrzegający prawa, ale również wśród nich są osoby, które prawa nie przestrzegają i nie szanują norm społecznych. Nie jest to oczywiście zjawisko nadzwyczajne, obywatele Ukrainy w tym względzie nie stanowią żadnego wyjątku. Wojna zmusiła do ucieczki miliony Ukraińców, większość z nich to praworządni obywatele, ofiary rosyjskiej agresji; są jednak i tacy, którzy niewłaściwie rozumieją pojęcie gościnności. Zatem reguły powinny być proste i czytelne. Ci, którzy łamią prawo, muszą ponosić konsekwencje. Pod tym względem nie możemy mieć żadnych skrupułów.
Przedmiotowy protokół wprowadza do umowy między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych i karnych zmiany umożliwiające przekazanie wykonywania na terytorium drugiej strony kar izolacyjnych. Te zmiany stanowić mają uzupełnienie wobec braku regulacji w obszarze przekazywania właśnie tych kar. Efektem wejścia w życie protokołu będzie rozwiązanie problemu faktycznej dotychczasowej bezkarności obywateli ukraińskich skazanych w Polsce na kary nieizolacyjne. Będzie to miało również pozytywne skutki w wymiarze prawnym, społecznym, gospodarczym i politycznym. Brak bowiem stosownych regulacji w kwestii przekazywania kar godzi bowiem w porządek prawny Rzeczypospolitej Polskiej i w społeczne poczucie sprawiedliwości. Jest to istotny problem, albowiem kary takie są orzekane zazwyczaj częściej niż kary bezwzględnego pozbawienia wolności. Szczególnie ważne jest zatem zawarcie stosownej umowy z państwem, którego obywatele stanowią największą grupę spośród skazanych w Rzeczypospolitej Polskiej cudzoziemców spoza Unii Europejskiej.
Uzasadnieniem wprowadzenia nowych przepisów było przyjęcie założenia, że przyszły standard współpracy pomiędzy Polską a Ukrainą w sprawach karnych powinien przy uwzględnieniu aktualnego statusu prawnego Ukrainy i w zakresie odpowiadającym interesom Polski korelować z regułami współpracy obowiązującymi między państwami członkowskimi Unii Europejskiej wynikającymi z unijnych instrumentów prawnych oraz praktyk ich stosowania.
Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe takie rozwiązanie uważa za zasadne. Proponowane w projekcie ustawy zmiany idą we właściwym kierunku i uzyskują poparcie Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe. Zbyt pobłażliwa postawa wobec osób łamiących prawo może przynieść skutki, jakich dziś doświadczają mieszkańcy wielu zachodnioeuropejskich miast. Wprowadzenie nowych zasad dla obywateli Ukrainy naruszających prawo służyć będzie w rezultacie również samym Ukraińcom, szczególnie tym, którzy chcą żyć i pracować w Polsce.
Podsumowując: istotnym i korzystnym z punktu widzenia ekonomii procesowej skutkiem protokołu będzie odciążenie sądów i innych organów, takich jak Policja i kuratorzy, od konieczności prowadzenia czynności w postępowaniu wykonawczym wobec nieobecnych w Rzeczypospolitej Polskiej obywateli Ukrainy. Umożliwi to bardziej efektywną alokację ludzkich i materialnych zasobów sądownictwa, a odblokowanie tych zasobów umożliwi również efektywną pracę, co z kolei przyczyni się do polepszenia warunków prowadzenia m.in. choćby nawet działalności gospodarczej. Tym samym zawarcie protokołu wpłynie pozytywnie na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczości, w tym na funkcjonowanie wielu przedsiębiorstw oraz rozwój regionalny, a także będzie miało pozytywny wpływ na rynek pracy. Bardzo dziękuję. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia