10. kadencja, 14. posiedzenie, 1. dzień (26-06-2024)

1. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny (druki nr 209 i 247).

Poseł Sprawozdawca Elżbieta Anna Polak:

    Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny.

    Marszałek Sejmu na 7. posiedzeniu Sejmu w dniu 7 marca br. skierował powyższy projekt ustawy do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach w celu rozpatrzenia. Komisja rozpatrzyła projekt na trzech posiedzeniach w dniach 21 marca, 9 kwietnia oraz 11 czerwca.

    Komisja zapoznała się z ekspertyzami i opiniami zewnętrznymi, m.in. prof. Włodzimierza Wróbla z Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, prof. Mikołaja Małeckiego z Katedry Prawa Karnego również Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz pani prof. Magdaleny Budyn-Kulik z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej z Lublina. W posiedzeniach komisji na zaproszenie pani przewodniczącej Barbary Dolniak uczestniczyli prokuratorzy, naukowcy, prawnicy, przedstawiciele organizacji do spraw przeciwdziałania przemocy wobec kobiet oraz wobec małoletnich.

    W wyniku wnikliwej merytorycznej debaty wnioskodawca zaproponował poprawki, które komisja przyjęła bez głosu sprzeciwu. W projekcie z druku nr 209 w stosunku do obecnego brzmienia Kodeksu karnego wnioskodawcy zaproponowali zrezygnować ze znamion czynu zabronionego w tym przepisie polegających na doprowadzeniu określonej osoby do obcowania płciowego przemocą, groźbą lub podstępem. W zamian za to zaproponowano wprowadzenie do tego przepisu znamion polegających na doprowadzeniu określonej osoby do obcowania płciowego bez wcześniejszego wyrażenia świadomej i dobrowolnej zgody przez tę osobę. Wnioskodawcy zaproponowali również, aby przestępstwo zgwałcenia stało się zbrodnią zagrożoną karą pozbawienia wolności od lat 3. Ostatecznie w sprawozdaniu komisji w tym przepisie utrzymano dotychczasowe znamiona zgwałcenia, czyli przemoc, groźbę lub podstęp, jednocześnie dodając nowe sformułowania wskazujące, że to przestępstwo może nastąpić również w przypadku doprowadzenia innej osoby do obcowania płciowego w inny sposób niż przemocą, groźbą bezprawną lub podstępem mimo braku zgody takiej osoby. W sprawozdaniu komisji postanowiono również, że podstawowy typ zgwałcenia pozostanie w dalszym ciągu występkiem zagrożonym karą pozbawienia wolności od lat 2 do 15.

    Istotną zmianą w stosunku do projektu z druku nr 209 jest wprowadzenie do art. 197 Kodeksu karnego w § 1a nowego typu zgwałcenia polegającego na doprowadzeniu innej osoby do obcowania płciowego, wykorzystując brak możliwości rozpoznania przez nią znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem. Znamiona tego przestępstwa zostały przeniesione z obecnego brzmienia art. 198 Kodeksu karnego. Przestępstwo to będzie zagrożone taką samą karą jak podstawowy typ zgwałcenia, tj. karą pozbawienia wolności od lat 2 do 15.

    W związku z dodaniem § 1a do art. 197 Kodeksu karnego wprowadzono również zmiany wynikowe w art. 10 § 2 Kodeksu karnego oraz w odpowiednich przepisach ustawy o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka, ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich oraz w ustawie o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich.

    Reasumując, należy wskazać, że projekt przyjęty przez komisję uzyskał również pozytywne stanowisko ministra sprawiedliwości. Punktem wyjścia dla projektodawców jest krytyczna ocena dotychczasowej praktyki stosowania przepisów Kodeksu karnego w zakresie przestępstw przeciwko wolności seksualnej. Nowe brzmienie, w szczególności art. 197, Kodeksu karnego spełnia obowiązek Polski wynikający z konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej sporządzonej w Stambule. Projekt ten jest zgodny z zasadami techniki legislacyjnej i z Konstytucją Rzeczypospolitej.

    Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach wnosi, Wysoki Sejmie, o uchwalenie projektu ustawy załączonego w druku nr 247. Dziękuję. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia