10. kadencja, 14. posiedzenie, 1. dzień (26-06-2024)

3. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym oraz niektórych innych ustaw (druk nr 437).

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Tomasz Chróstny:

    Dziękuję bardzo.

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ogromnie dziękuję wszystkim klubom za poparcie tej propozycji legislacyjnej, która, tak jak państwo słyszeliście, wdraża przepisy europejskie - przepisy europejskie, które dawały swobodę rozwiązań stosownie do różnych wariantów, które mamy przyjęte na poziomie poszczególnych państw członkowskich. Rzeczywiście to, co mamy pozytywnego, to jest możliwość szerszego włączenia się w pozwy grupowe ze strony wyspecjalizowanego organu, jakim jest prezes UOKiK, dużo niższe koszty reprezentacji, a zatem koszty, koniec końców, dla konsumentów, którzy również w tych pozwach występują i są reprezentowani przez podmiot upoważniony, i szereg kolejnych narzędzi, które dają większą możliwość tego, aby podjąć działania względem podmiotu, przedsiębiorcy, który w sposób nieuczciwy działa na rynku i stosuje nieuczciwe praktyki względem konsumentów.

    Odniosę się przede wszystkim do dwóch pytań, które się pojawiły.

    Pierwsza uwaga, która pojawiła się również w wypowiedzi pana posła Ćwika, jeżeli chodzi o czas implementacji dyrektywy - rzeczywiście czas implementacji dyrektywy przewidziany przepisami prawa to był 25 grudnia 2022 r. i stosowanie od 25 czerwca 2023 r. Natomiast chyba żaden inny kraj członkowski Unii Europejskiej nie miał wcześniej na tyle negatywnych doświadczeń, jeżeli chodzi o pozwy, także pozwy grupowe przeciwko przedsiębiorcom, które w swoim czasie część NGOs kierowała do sądów po to, aby wymusić ugodę ze strony przedsiębiorców i w ten sposób, w sposób nieuczciwy, pozyskać finansowanie. Jednocześnie model, który był dotychczas przyjęty, a zatem model, w którym ochrona zbiorowych interesów konsumentów z powodzeniem jest realizowana poprzez organ administracyjny - co nie zawsze występuje na poziomie innych państw członkowskich Unii Europejskiej - z jednej strony wymagał tego, abyśmy bardzo sprawnie przeprowadzili konsultacje, ale w ich wyniku powstało bardzo wiele pytań, na które chcieliśmy mądrze udzielić odpowiedzi, tak żeby to przyjęte rozwiązanie prawidłowo i skutecznie umożliwiało dochodzenie roszczeń. Z drugiej strony właśnie te kwestie dotyczące natury postępowań, natury prawnej wymagały bardzo szerokich konsultacji, także jeżeli chodzi o Ministerstwo Sprawiedliwości, ministra właściwego do spraw Unii Europejskiej czy RCL, tak abyśmy mieli kolejne skuteczne rozwiązanie, które nie jest wykorzystywane przeciwko konsumentom, które nie jest wykorzystywane przeciwko przedsiębiorcom, choćby w działaniach pomiędzy przedsiębiorcami, tam gdzie ostra rywalizacja, ostra konkurencja mogłaby powodować chęć do tego, aby korzystać z tych narzędzi w postaci organizacji konsumenckich, które mogłyby naruszać dobre imię danego przedsiębiorcy właśnie w oparciu o finansowanie ze strony konkurenta na rynku. Chcieliśmy, aby te rozwiązania były uczciwe, aby zabezpieczały prawa konsumentów, a jednocześnie nie powodowały jakichkolwiek wypaczeń w systemie sprawiedliwości.

    Jeżeli chodzi o implementację, dalej nie zaimplementowały dyrektywy Austria, Estonia, Luksemburg. Nie jesteśmy zatem osamotnieni, są również inni, którzy pracują nad tymi przepisami. Natomiast nie mamy jakiegokolwiek ryzyka kar. Jesteśmy w nieustannym dialogu z Komisją Europejską. Komisja Europejska ma świadomość, jakie były trudności związane z implementacją, jaka była specyfika też samych pozwów grupowych wytaczanych czy działań podejmowanych przez niektóre NGOs w przeszłości, i stąd rozumie znakomicie, że potrzeba wypracowania dobrych rozwiązań przy implementowaniu tej dyrektywy do polskiego porządku prawnego jest tym, co przede wszystkim nam przyświeca, także jeżeli chodzi o dość czasochłonne konsultacje i misterne rozwiązania prawne, które miały na celu zbudowanie nowego modelu dochodzenia roszczeń bez negatywnych skutków zarówno dla rynku, jak i dla pozostałych ścieżek dochodzenia roszczeń ze strony konsumentów.

    Jeżeli chodzi o kwestie dotyczące ustawy o pozwach zbiorowych, tutaj właściwe jest Ministerstwo Sprawiedliwości. Już na etapie prac pojawiły się oczywiście chęci do tego, żeby przepracować tę ustawę, korzystając z tego, że mamy implementację dyrektywy. Ministerstwo Sprawiedliwości zadeklarowało, że chce ten projekt obecnie funkcjonujący również przedyskutować w ramach komisji kodyfikacyjnej, prawdopodobnie prawa cywilnego. Tutaj jest również przestrzeń do tego, aby na temat ustawy o pozwach grupowych rozmawiać i dążyć do tego, aby na osobnej ścieżce - niezależnie od tej implementacji, która rzeczywiście wymaga już teraz dość szybkiego wdrożenia do polskiego porządku prawnego - jednak usprawniać postępowania grupowe. Ale tak jak wspomniał pan poseł, ta ścieżka była możliwa, efektywna i - także bardzo często niestety w sądach - ze względów proceduralnych nie była zamknięta dla konsumentów, tak jak zostało to przytoczone w przypadku kwestii frankowych.

    Jeżeli zaś chodzi o kwestie budżetowe, mamy świadomość tego, że w chwili obecnej dość duży rygor budżetowy uniemożliwił zgodę na to, abyśmy otrzymali dodatkowe etaty, aby te zadania realizować. Przypomnę nie tylko częstsze i istotne poglądy w sprawie, ale też przyłączanie się do postepowań, które są realizowane przez organizacje konsumenckie, a także prowadzenie rejestru, który będzie wymagał z naszej strony weryfikacji tego, czy podmiot działa uczciwie, czy daje rękojmię wykonywania zadań, ale czy też nie ma konfliktu interesów choćby na etapie finansowania danych pozwów, a zatem finansowania również organizacji konsumenckich, co bezpośrednio na ścieżce sądowej mogłoby wywołać dodatkowe implikacje dla konsumentów, którzy włączą się do tego typu postępowania. Mamy nadzieję, że w przyszłości, w sytuacji gdy będziemy mieli dużo więcej spraw, Ministerstwo Finansów życzliwym okiem spojrzy na te kwestie, umożliwiając wzmocnienie kadrowe, wzmocnienie etatowe, tak aby wspierać organizacje konsumenckie i jeszcze mocniej przystępować do tych pozwów, wspierając same roszczenia konsumentów.

    Bardzo dziękuję za uwagę. Proszę o przyjęcie ustawy i skierowanie jej do dalszych prac. Dziękuję bardzo.

Przebieg posiedzenia