10. kadencja, 14. posiedzenie, 1. dzień (26-06-2024)
5. punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu usprawnienia działań Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji oraz Straży Granicznej na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa (druki nr 471 i 471-A).
Poseł Andrzej Grzyb:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Występując w imieniu Klubu Parlamentarnego Polskie Stronnictwo Ludowe - Trzecia Droga, chciałbym powiedzieć, że będziemy wspierali prace nad rządowym projektem ustawy, której celem jest uregulowanie użycia Sił Zbrojnych do działań samodzielnych w czasie pokoju oraz ochrona prawna żołnierzy Wojska Polskiego. To byłoby takie najbardziej lapidarne i krótkie uzasadnienie projektu ustawy, ale tak naprawdę jest ono dużo szersze. Uważamy bowiem, że jeśli chodzi o wszystkie te zagrożenia, które zostały wymienione w wystąpieniu pana premiera, to już dzisiaj jest to bardzo groźne, a skala ich rozpętania może być jeszcze większa. Chociażby przykład ataków cybernetycznych pokazuje, jaka może być tego skala, ta skala jest rosnąca. Podobnie przykład przełamania granicy. Stąd też uważamy, że sytuacja na granicy wymagałaby włączenia polskich Sił Zbrojnych w celu jej ochrony. Ale też doświadczenia z tego okresu wskazują, że trzeba regulacji prawnych, aby funkcje, które są funkcjami policyjnymi i są przypisane Straży Granicznej i ewentualnie Policji, mogły być też pełnione przez polskie Siły Zbrojne. Presja jest sztucznie wykreowana przez rząd Białorusi oraz Rosję, ma charakter działań hybrydowych, destabilizujących Polskę. Zważywszy, że granica jest zewnętrzną granicą Unii, ta destabilizacja przenosi się również na całą Unię i państwa członkowskie NATO.
Regulacja prawna przedłożona w rządowym projekcie dotyczy, po pierwsze, prawnego użycia Sił Zbrojnych w operacji wojskowej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej w czasie pokoju - takiego stanu nie mamy w konstytucji ani nie jest to opisane prawnie, ta operacja może się rozciągać nie tylko na granicy, lecz także na całym terenie kraju - i zasad użycia środków przymusu bezpośredniego, broni, uzbrojenia przez żołnierzy w czasie wykonywania zadań; po drugie, pomocy prawnej dla żołnierzy i funkcjonariuszy Policji i straży w razie postępowania karnego w związku z użyciem broni lub innego uzbrojenia w czasie wykonywania zadań służbowych; po trzecie, wynagrodzenia żołnierzy, którzy są zawieszeni w czynnościach służbowych w związku z toczącym się postępowaniem, aby nie było wątpliwości dotyczących karania przez polskie państwo żołnierzy i funkcjonariuszy wykonujących swoje obowiązki służbowe, kiedy są w czynnej służbie czy też wykonują je jako funkcjonariusze, nawet jeżeli popełnili błąd; po czwarte, wprowadzenia kontratypu przestępstwa w wypadku użycia lub wykorzystania przez żołnierza lub funkcjonariusza Policji i straży środków przymusu bezpośredniego, broni lub innego uzbrojenia niezgodnie z zasadami, a dotyczy to przede wszystkim sytuacji, w której okoliczności będą wymagały natychmiastowego działania żołnierzy lub funkcjonariuszy Policji i Straży Granicznej w czasie ochrony granicy państwowej, bezpośredniego zamachu na tę granicę, na określone dobra chronione prawem, a w szczególności zaś na zdrowie i życie żołnierzy i funkcjonariuszy; po piąte, doprecyzowania zasad zatrzymania żołnierzy przez policyjne formacje wojska, w szczególności żandarmerię, w tym Żandarmerię Wojskową, aby nie było nadmiernej reakcji organów porządkowych wobec żołnierzy pełniących czynną służbę wojskową - ta regulacja ma dotyczyć postępowania żandarmerii wobec żołnierza, który jest zatrzymany w trakcie pełnienia czynnej służby wojskowej, z poszanowaniem jego godności, honoru i służby wojskowej, w tym również munduru żołnierza Wojska Polskiego; po szóste, doprecyzowania zasad użycia Straży Granicznej oraz Policji w ochronie granicy, szczególnie w zakresie kontroli pojazdów, które służą do przerzutu tych, którzy w sposób nielegalny, łamiąc prawo, przekraczają polską granicę, oraz monitorowania sytuacji na samej granicy oraz w przestrzeni przygranicznej. W zakresie uprawnień Policji dotyczy to również nadania funkcjonariuszom Policji uprawnień do używania środków przymusu bezpośredniego w przypadku przeciwdziałania zamachowi zmierzającemu do naruszenia granicy Rzeczypospolitej czy obiegu informacji o użyciu Sił Zbrojnych do wsparcia Policji. Po siódme, projekt w związku z rosnącym zagrożeniem zmienia uprawnienia Straży Granicznej, która w razie zagrożenia bezpieczeństwa i porządku, jeżeli siły Straży Granicznej będą niewystarczające, będzie mogła się zwrócić do ministra spraw wewnętrznych o pomoc Policji, a minister zarządzi użycie sił Policji do pomocy Straży Granicznej. Projekt rozszerza również uprawnienia Straży Granicznej do użycia w razie konieczności środków przymusu bezpośredniego (Dzwonek), w tym wodnych środków obezwładniających.
Zmiany są odpowiedzią na rosnącą eskalację agresji zorganizowanych grup migrantów wobec chroniących granic funkcjonariuszy i żołnierzy, którzy pełnią służbę na wschodniej granicy Rzeczypospolitej. Naszym zdaniem potrzebna jest ta nowa regulacja prawna, która dokonuje zmian w wielu ustawach po to, aby ci, którzy bronią naszej granicy, którzy bronią również integralności państwa polskiego...
Wicemarszałek Monika Wielichowska:
Dziękuję bardzo.
Poseł Andrzej Grzyb:
...mieli poczucie, że państwo za nimi stoi. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)
Przebieg posiedzenia