10. kadencja, 14. posiedzenie, 1. dzień (26-06-2024)
5. punkt porządku dziennego:
Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu usprawnienia działań Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji oraz Straży Granicznej na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa (druki nr 471 i 471-A).
Poseł Anna Maria Żukowska:
Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Dla Lewicy jak dla wszystkich na tej sali bardzo istotne jest bezpieczeństwo. Ale bezpieczeństwo granicy jest wtedy, kiedy na niej nikt nie ginie, nie tylko strażnik graniczny, nie tylko żołnierz, ale i wszystkie osoby, które mogą się na niej znaleźć. Zdajemy sobie sprawę, że osoby kierowane do przekroczenia naszej granicy są sterowane siłą przez reżim białoruski. Jest to wojna hybrydowa. Te osoby są wykorzystywane, jednak nadal są ludźmi, którym przysługują prawa człowieka. Tego nic nie znosi. Nie ma takiej możliwości, żeby nie dostrzegać w tych osobach ludzi.
Lewica uważa, że zbrojenie armii, że wszelkie przepisy, które mają uszczegółowić możliwość obrony przed nielegalnym przekroczeniem naszej granicy, taką jak np. używanie, korzystanie z armatek wodnych czy kul gumowych, nie budzą kontrowersji. Lewica jest tą siłą polityczną, która mówi, że w sytuacji zagrożenia armia się obroni, armia sobie poradzi. Natomiast Lewica zadba o to, żeby, panie premierze, w razie czego - odpukać, żeby to się nigdy nie wydarzyło - pańska żona, pańska córka mogły znaleźć schronienie, miały schron, wiedziały, gdzie mogą czuć się bezpiecznie. Dlatego złożyliśmy małą ustawę schronową i będziemy pracowali nad przepisami o ochronie ludności cywilnej, o obronie cywilnej. To jest dla nas naprawdę kluczowy temat.
Wracam do meritum, do ustawy. To jest tak, że zmieniając tak ważne przepisy, które jednak ingerują w prawa człowieka - bo mówimy tutaj o dobru najwyżej chronionym, prawie do życia czy możliwości wykorzystania broni palnej w tym celu, żeby kogoś tego życia w określonej sytuacji pozbawić - musimy nad tym pracować rozsądnie, w sposób wyważony i zgodny z konstytucją. Konstytucja w art. 7 zobowiązuje władze publiczne do działania w granicach i na podstawie prawa. Te granice nakreśla nam też konstytucja, czyli art. 229: w razie zagrożenia zewnętrznego, o którym mówi właśnie jeden z przepisów, który ma na celu wprowadzić operację wojskową w czasie pokoju. A więc w takiej sytuacji, kiedy mamy zagrożenie zewnętrzne, powinniśmy zgodnie z konstytucją wprowadzić po prostu stan wojenny. Bo to nie jest tylko na wypadek agresji, ale jest też to sformułowanie ˝zewnętrznego zagrożenia państwa˝.
Chcemy, żeby żołnierze i inne służby mundurowe czuli się rzeczywiście bezpiecznie, tzn. żeby nie mieli podejrzenia, że mimo iż zmienimy te przepisy, ktoś kiedyś uzna, że jest to tzw., jak to powiedział niemiecki filozof Radbruch, ustawowe bezprawie albo ponadustawowe prawo. Lex iniustissima non est lex - na tej podstawie strażnicy z muru berlińskiego już w latach 90. zostali skazani na karę pozbawienia wolności, mimo że ówczesne prawo, prawo NRD pozwalało im korzystać z broni palnej, strzelać do tych, którzy nielegalnie próbowali przekroczyć granicę niemiecko-niemiecką. My musimy przyjąć takie przepisy, żeby nie pozostawiać wątpliwości, że ta formuła nie będzie nigdy wykorzystana w stosunku do tych, którzy będą używali tej broni.
Dlatego i w Stałym Komitecie Rady Ministrów, i później podczas prac, już na posiedzeniu rządu, zgłaszaliśmy uwagi i poprawki. Część z nich została przyjęta. My chcemy pracować nad tym projektem. Będziemy nad nim pracować, bo on jest potrzebny, natomiast będziemy zgłaszać poprawki, które mówią o tym, że jeżeli chodzi o tzw. kontratyp, o którym tu była mowa, to nie powinien on mieć kształtu zakładającego, że coś jest przestępstwem, a jednak żołnierz go nie popełnia. Czyli uznajemy, że dany czyn jest przestępstwem, jest naganny, tylko żołnierz jest w ogóle wyłączony z odpowiedzialności karnej i nawet sąd nie może tego zbadać, tylko prokurator po prostu będzie musiał to umorzyć. Dlatego postulujemy, żeby brzmienie tego przepisu było takie, że: nie podlega karze, tak aby jednak niezawisły sąd mógł przyjrzeć się tej sprawie i ją należycie, bezstronnie ocenić.
Również jeżeli chodzi o elementy użycia broni, chcemy tutaj wprowadzić bezpiecznik dotyczący tego, by w przypadku popełnienia tego przestępstwa... to znaczy żeby zapobiec ewentualnym nieprawidłowościom (Dzwonek), wyłączyć stosowanie art. 25a Kodeksu karnego w przypadku rażącego naruszenia prawa, tak aby jednak to było jasne i czytelne.
Koalicyjny Klub Parlamentarny Lewicy będzie pracował dalej nad tą ustawą, będzie przedstawiał poprawki docelowo, kierunkowo. Widzimy słuszność tej ustawy, ale widzimy też jej pewne braki i niedostatki od strony prawnej. Dziękuję.
Przebieg posiedzenia