10. kadencja, 14. posiedzenie, 1. dzień (26-06-2024)

7. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (druki nr 419 i 419-A).

Poseł Paweł Bliźniuk:

    Dziękuję.

    Pani Marszałek! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Zanim przejdę konkretnie do tych propozycji, które są zawarte w druku nr 419 i autopoprawce zawartej w druku nr 419a, odniosę się do kilku zdań, które już tutaj padły.

    Otóż, szanowni państwo, jeżeli chcielibyśmy przeprowadzić taką debatę na temat polityki mieszkaniowej w ostatnich 8 latach, to myślę, że trzeba byłoby spuścić zasłonę milczenia. Kilka przykładów. SIM-y, które miały rozwiązać problemy mieszkaniowe Polaków, stały się synekurami dla działaczy osób powiązanych z ówczesną władzą, bo temu służyły. Liczba mieszkań, które zostały wybudowane przy udziale programów rządowych w ostatnich 8 latach, jest naprawdę na bardzo żenującym poziomie. Natomiast tutaj rozmawiamy też o polityce mieszkaniowej. I rzeczywiście, jak myślę, wszyscy jesteśmy w stanie się zgodzić, że największym wyzwaniem w tym zakresie jest kwestia podaży mieszkań. Z tej mównicy padł dzisiaj przykład koncertu, gdzie podaż jest ograniczona liczbą biletów. Jeżeli jest popyt, to cena rośnie w drastyczny sposób. Jeżeli nie zwiększamy podaży, to ta cena będzie rosła. Z odpowiedzi zawartej w tej anegdocie zaprezentowanej przez panią poseł reprezentującą projektodawców wynika jasno, że należy skupić się na kwestiach podaży. Ale przejdźmy teraz już do samego projektu.

    Mam zaszczyt w imieniu klubu Koalicja Obywatelska przedstawić nasze stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, druk nr 419.

    Otóż projekt ustawy autorstwa posłanek i posłów Lewicy w swojej intencji ma na celu ograniczenie praktyki flipowania mieszkań, czyli zjawiska polegającego na zakupie mieszkań w niskiej cenie, a następnie szybkiej ich odsprzedaży z zyskiem. Przedłożone propozycje zmian w prawie zakładają wprowadzenie dodatkowych wyższych stawek podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku sprzedaży lokalu mieszkalnego w krótkim okresie od jego zakupu oraz w przypadku zakupu trzeciego lub kolejnego lokalu mieszkalnego w okresie 5 lat od zakupu pierwszego z nich.

    Po pierwsze, autorzy przedłożonego projektu zakładają wprowadzenie kolejno: 10-procentowej stawki podatku od czynności cywilnoprawnych odsprzedaży lokalu mieszkalnego w przypadku sprzedaży przed upływem roku od poprzedniego zbycia, 6-procentowej stawki podatku, gdy do zbycia dochodzi po roku, ale przez upływem 2 lat od poprzedniego zbycia, i 4-procentowej stawki podatku, gdy do zbycia dochodzi po 2 latach, ale przed upływem 3 lat od poprzedniego zbycia.

    Po drugie, to jest kolejna, druga oś tego projektu. W odniesieniu do sytuacji, gdy kupujący w okresie 5 lat liczonych od końca roku, w którym zawarł jako kupujący pierwszą umowę sprzedaży nieruchomości mieszkalnej, zmiana ustawy zakłada wprowadzenie nowych stawek podatku od czynności cywilnoprawnych: 3% w przypadku trzeciej umowy sprzedaży, 4% w przypadku czwartej i 5% w przypadku piątej i każdej kolejnej umowy sprzedaży.

    W świetle proponowanych zmian należy zastanowić się nad tym, czy podwyższanie podatku poprzez wprowadzanie nowych jego stawek w takim kształcie doprowadzi do ograniczenia zjawiska flipowania mieszkań. Czy wprowadzanie nowych stawek podatkowych, jak tego chcą projektodawcy, poprawi sytuację na rynku mieszkaniowym w Polsce?

    Na wstępie należy zauważyć, iż bezpośrednie konsekwencje proponowanych zmian przeniesione są na beneficjenta końcowego nieruchomości mieszkaniowej. Zobowiązanym do zapłaty PCC jest przecież kupujący. Właściciel, ogłaszając ofertę sprzedaży mieszkania, a następnie negocjując warunki przyszłej transakcji, zgodnie z pierwotnym brzmieniem projektu nie ma obowiązku informowania potencjalnego kupującego, przy zmianach - powinien poinformować, natomiast sankcją jest tylko to, że kupujący może się wycofać z umowy i wszelkich zobowiązań wobec potencjalnego sprzedającego. Przy czym warto pamiętać o podstawach ekonomii behawioralnej, zaangażowaniu emocjonalnym osób, które już dokonały jakiegoś wyboru, zaangażowały swój czas, zaangażowały swoje emocje. To powoduje, że takie osoby - to jest też kwestia psychologii sprzedaży, psychologii społecznej, elementarnej wiedzy - są bardziej skłonne do poniesienia wyższej ceny za nieruchomość, co do której już podjęły decyzję o jej zakupie. A więc to jest też element bardzo istotny, który nie wybrzmiewa z samej treści projektu ustawy ani jego uzasadnienia. Warto także wspomnieć, że aby dowiedzieć się o wysokości stawki podatku, wcześniej to kupujący będzie musiał wystąpić z inicjatywą, odznaczać się wiedzą w zakresie przepisów podatkowych, a także przesłanek różnicujących stawki podatkowe, ale dodatkowo sprawdzić wpisy w księdze wieczystej nieruchomości wystawionej na sprzedaż. Oczywiście państwo, poprawiając pierwotny projekt ustawy, próbowaliście w jakiś sposób zamortyzować te negatywne zapisy w jego pierwotnym brzmieniu (Dzwonek), ale w mojej ocenie one są niewystarczające.

    Warto również zauważyć, że niezgodne z celem projektu ustawy obciążenie podwyższonym podatkiem osób niepodejmujących negatywnych praktyk rynkowych będzie przejawiało się w tym, że finalnie to kupujący, a nie sprzedający, który jest potencjalnym fliperem, będzie musiał ponieść wyższe koszty transakcji.

    W związku z tym warto zauważyć, że obok tych kwestii, warunków i uwag merytorycznych jest również szereg uwag w zakresie legislacyjnym. Wymienię tylko kilka na koniec, jeżeli pani marszałek pozwoli. Są to: nieprecyzyjne pojęcie ˝od poprzedniego zbycia˝ i inne pojęcia stosowane w projekcie, brak regulacji przy wielopodmiotowych stronach umowy, wiele stawek i kolizja przepisów w zakresie ich stosowania, luka w przepisach dotyczących opodatkowania wyższą stawką nabycia kolejnych mieszkań przed zakończeniem roku, w którym kupujący nabył pierwsze mieszkanie. Mógłbym wymieniać jeszcze dużo niezgodności i uwag dotyczących tego projektu ustawy, ale jestem ograniczony 5-minutowym czasem. Dziękuję państwu za uwagę. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia