10. kadencja, 14. posiedzenie, 3. dzień (28-06-2024)

24. punkt porządku dziennego:

Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (druk nr 438).

Poseł Joanna Wicha:

    Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Serdecznie dziękuję panu ministrowi za odniesienie się do naszego projektu i części pytań, które padły ze strony państwa posłów i posłanek. Wszystkim państwu dziękuję za pytania i głosy w dyskusji. Dziękuję też za zrozumienie i docenienie potrzeby pilnego wprowadzenia tych przepisów. Myślę, że ta ponadpartytyjna zgoda pozwoli jak najszybciej wprowadzić te przepisy i jednocześnie dalej procedować nad ustawą o obronie cywilnej przygotowywaną przez rząd.

    Zwracam uwagę, że celem tej ustawy jest natychmiastowe zatkanie dziur prawnych, które powodują, że przewidziane przez ustawodawcę zasady ochrony życia i zdrowia ludności cywilnej nie były ujęte pomimo jasnej woli ustawodawcy, wyrażonej m.in. w art. 5 ust. 1 pkt 6 Prawa budowlanego. W tym artykule czytamy, że obiekt budowlany jako całość oraz jego poszczególne części wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidziany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej zapewniającej ochronę ludności, jeśli chodzi o wymogi obrony cywilnej. Tak się nie działo.

    Polska jest krajem o najniższej liczbie schronów dla ludności cywilnej, jednocześnie szczycimy się na arenie międzynarodowej tym, że jako jedyni widzieliśmy i rozumieliśmy zagrożenia ze strony Rosji i Białorusi. Jak możemy mówić tak naszym obywatelom, jednocześnie przyzwalając, że przez 30 lat zaniedbywane były podstawowe środki ochrony życia i zdrowia tych obywateli w przypadku zagrożeń wojennych, ale nie tylko, bo jak wspomniałam, chodzi też o zagrożenia związane z katastrofami klimatycznymi, ekologicznymi i gospodarczymi.

    Pojawił się niepokój dotyczący m.in. wprowadzonego wymagania odnośnie do miejsc w schronach dla 50% ludności. Zwracam państwu uwagę, że dotyczy to nowych planów zagospodarowania przestrzennego. Ustawa nie narzuca konieczności aktualizacji już uchwalonych planów zgodnie z tymi przepisami. Tak jak wspomniałam, ta ustawa przede wszystkim zatyka dziury w prawie, przez które przeciekała nam jak przez dziurawe wiadro obrona cywilna, a wraz z nią bezpieczeństwo naszych obywateli na wypadek wojny.

    Jednym z najgłośniejszych zastrzeżeń, które państwo zgłaszali na sali, jest kwestia finansowania. Proszę państwa, zgodnie z analizą szefa obrony cywilnej kraju opublikowaną w 2014 r. w ˝Przeglądzie Pożarniczym˝ koszt podniesienia do funkcji ochronnej schronu o podstawowym stopniu wytrzymałości zwiększa koszt budowy od 1,5% do 4%. Nie jest to więc ryzyko finansowe większe niż bufor zakładany w budżetach na zmiany z tytułu inflacji. Rozumiemy, że to nadal jest koszt, ale też, proszę państwa, nie możemy na jednej skutecznej formie ochrony życia i zdrowia ludności cywilnej oszczędzać. Jak państwo chcieliby uzasadnić dalszy wzrost nakładów na armię, na broń, na fortyfikacje, mówiąc obywatelom, że musimy być gotowi na ewentualność wojny, a jednocześnie nie będziemy budować schronów dla nich, dla ich dzieci. W jakiej sytuacji stawia to żołnierzy, którzy będą nas bronić, a którzy nie będą mieli poczucia bezpieczeństwa swoich rodzin? Proponowane przez nas przepisy dają możliwość rządowi i samorządom na stworzenie odpowiednich mechanizmów wsparcia finansowego i elastyczne ich dostosowanie do planów i możliwości budżetowych. Jako Lewica uważamy też, że słuszne byłoby wnioskowanie o dofinansowanie tego celu ze środków Unii Europejskiej. Zdajemy sobie bowiem sprawę z tego, że jako państwo graniczne i potencjalnie frontowe musimy być przygotowani nie tylko do obrony swoich obywateli, ale także na przyjęcie uchodźców z krajów bałtyckich oraz z Ukrainy.

    Oceniamy i omawiamy tę kwestię także z branżą deweloperską. Przepisy, które będą obowiązywały wszystkich, nie powinny drastycznie wpłynąć na ceny mieszkań, w każdym razie nie bardziej niż wpływa na nie inflacja. Mamy także informacje, że część deweloperów już zaczęła projektować i oferować mieszkania w budynkach posiadających funkcję ochronną. Wprowadzenie jasnych przepisów ochroni tych uczciwych, którzy naprawdę nie tylko z nazwy chcą zapewnić mieszkańcom bezpieczeństwo.

    Odpowiadając na pytanie pana posła Łąckiego, chciałabym państwu powiedzieć, że brak tych przepisów pozwala na takie sytuacje, jakie już można spotkać obecnie, gdzie nieuczciwi i nieodpowiedzialni przedsiębiorcy oferują przerobione szamba jako schrony, stwarzając tym samym niebezpieczeństwo dla obywateli w przypadku wystąpienia zagrożenia militarnego i potrzeby użycia schronu zgodnie z przeznaczeniem.

    Jeśli chodzi o zarzut, że w ustalenie warunków technicznych powinny być zaangażowane oprócz MSWiA także Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa czy MON, to zgadzam się. Ale jak pan poseł Uściński zapewne wie, pojedyncze rozporządzenie może opublikować jeden minister i my zgodnie z ustawą o działach wskazujemy, że powinien być to minister spraw wewnętrznych. Natomiast nic nie stoi na przeszkodzie, aby w pracach nad treścią rozporządzeń pracowało w trybie konsultacji kilka ministerstw.

    Odpowiadając na głos pana posła Adamczyka, chcę powiedzieć, że ustawa była konsultowana i współtworzona z ekspertami zajmującymi się obroną cywilną, budową i projektowaniem schronów.

    Reasumując, przepisy dotyczą jedynie nowo projektowanych budynków publicznych i nowych planów zagospodarowania przestrzennego. Nie spowodują więc nagle masowej budowy schronów w każdym budynku. Zgodnie z ekspertyzami szefa obrony cywilnej kraju, z tej rzetelnej ekspertyzy kosztów budowy schronu wiemy, że zwiększa to koszt budynku od 1,5% do 4%. Koszty te nie będą więc aż tak dotkliwe.

    Ze swojej strony jeszcze dodam taką rzecz, która mi teraz przyszła do głowy. Proszę państwa, czy kupując mieszkanie w nowo powstającym budynku, nie będziemy się czuli bezpiecznie - ci, którzy kupują te mieszkania - jeśli będziemy mieć świadomość, że w tym budynku jest takie miejsce schronienia? Myślę, że tak. Świadomie nie oferujemy tutaj rozwiązań finansowych, wiemy bowiem, że rząd opracowuje ustawę o obronie cywilnej i ochronie ludności i tam to finansowanie jest przewidziane. Jeśli już teraz dzięki naszemu projektowi wydane zostaną brakujące rozporządzenia i poprawione obecne przepisy, to to finansowanie będzie mogło być wykorzystywane od razu, od momentu wprowadzenia. Nie będziemy musieli czekać na konsultacje rozporządzeń w Unii Europejskiej i ich publikację.

    Razem z Wysoką Izbą czekamy na procedowanie nad rządowym projektem o obronie cywilnej, ale zwracamy uwagę, że jako że jest to bardzo obszerny projekt, to będzie to trwało raczej dość długo, stąd nasz apel, aby mała ustawa schronowa poprzedziła uchwalenie tamtego projektu. Dziękujemy za liczne głosy poparcia i liczymy na szybką, owocną pracę nad tą ustawą.

    Jeszcze chciałabym tutaj, z tego miejsca bardzo serdecznie podziękować wszystkim osobom, które wzięły udział w pracy nad tym projektem, wszystkim ekspertom, a także osobom z mojego koła obronności, które jest przy Radzie Krajowej Partii Razem, które bardzo się napracowało nad tą ustawą. Bardzo wam serdecznie dziękuję.

    Jeszcze raz proszę o pozytywne głosowanie nad tym projektem. Bardzo państwu dziękuję. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia