10. kadencja, 14. posiedzenie, 3. dzień (28-06-2024)

25. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z realizacji w 2023 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców wraz ze stanowiskiem Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych (druki nr 299 i 313).

Poseł Zbigniew Sosnowski:

    Szanowny Panie Marszałku! Szanowny Panie Ministrze! Wysoka Izbo! Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych z uwagą i należną wnikliwością przeanalizowała przedstawione Wysokiej Izbie sprawozdanie ministra spraw wewnętrznych i administracji z realizacji w 2023 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców.

    Dokument zawiera szczegółowe informacje o wydanych zezwoleniach, rodzaju i obszarze oraz terytorium i rozmieszczeniu nieruchomości, których dotyczą zezwolenia, oraz zasady udzielania zezwoleń i przyczyny wydawania decyzji odmownych. Omawiany dzisiaj dokument ma charakter szczególny, albowiem dotyczy nie tylko kwestii i liczb, ale - co najważniejsze w obecnej sytuacji geopolitycznej - pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osób będących obcokrajowcami, co pragnę z tej trybuny podkreślić. Nie pozostaje to bez znaczenia dla różnych dziedzin i obszarów funkcjonowania naszego państwa, a także stałego lub czasowego przebywania obcokrajowców.

    Istotną problematyką związaną z omawianą kwestią jest rzetelne prowadzenie rejestrów nieruchomości, rejestrów udziałów i akcji nabytych lub objętych przez cudzoziemców bez zezwolenia oraz na podstawie zezwolenia. W tym miejscu podnieść należy fakt świadomości i odpowiedzialności polskich notariuszy w kwestii rygorystycznego wypełniania przez nich ustawowych obowiązków związanych z terminowym informowaniem uprawnionych organów państwowych, co w wielu przypadkach wobec nieuzasadnionej zwłoki, braku doświadczenia lub lekceważenia obowiązków może się okazać bardzo szkodliwe i znamienne w skutkach. Bardzo dużo na ten temat mówił pan poseł Zieliński, dlatego nie będę tutaj przytaczał tych faktów. Ja na ten fakt zwróciłem uwagę podczas posiedzenia Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. My, posłowie Rzeczypospolitej Polskiej, nie możemy godzić się na niedoskonałości pracy notariuszy, które mogą mieć bardzo negatywne skutki dla naszej ojczyzny. Dlatego też zwracaliśmy się do ministra spraw wewnętrznych o podjęcie działań. Ja przeprowadziłem przed chwilą taką rozmowę, z której jasno dowiedziałem się, że takie działania ze strony ministerstwa zostały podjęte, za co serdecznie dziękuję.

    Istotną rolę w sprawie warunków nabywania nieruchomości przez cudzoziemców stanowią okoliczności warunkujące wydanie zezwolenia, samo postępowanie administracyjne oraz kwestia postępowania w przypadkach nabywania lub obejmowania przez cudzoziemców udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego z siedzibą na terytorium Polski. Nie bez znaczenia jest instytucja kontroli sądów administracyjnych. Wzorem lat ubiegłych rejestry wskazują na skalę zainteresowania cudzoziemców nabywaniem na podstawie zezwolenia nieruchomości gruntowych, nieruchomości rolnych i leśnych, lokali oraz akcji i udziałów.

    Wysoki Sejmie, przepisy ustawy mają zastosowanie wyłącznie do podmiotów mających status cudzoziemców, tj. osób fizycznych nieposiadających obywatelstwa polskiego, osób prawnych mających siedzibę za granicą, nieposiadających osobowości prawnej spółek mających siedzibę za granicą, lecz utworzonych zgodnie z ustawodawstwem państw obcych, osób prawnych i spółek handlowych nieposiadających osobowości prawnej, a mających siedzibę na terytorium naszego kraju, kontrolowanych bezpośrednio lub pośrednio przez osoby lub spółki wymienione przeze mnie powyżej. Zezwolenie na nabycie nieruchomości oraz udziałów lub akcji wydawane jest w formie decyzji administracyjnej, co oznacza, że podlega ono wszystkim rygorom prawnym wynikającym z ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

    Jeśli idzie o wydawanie sprzeciwu ministra obrony narodowej oraz ministra rolnictwa i rozwoju wsi, to czynione jest to w drodze postanowienia. W sprawie o szczególnym interesie związanym z bezpieczeństwem państwa praktyka ukształtowała zasadę, że w każdej sprawie dotyczącej wydania zezwolenia minister spraw wewnętrznych i administracji zasięga opinii szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Podkreślić należy, że udzielone cudzoziemcowi przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji zezwolenie na nabycie nieruchomości nie zastępuje orzeczeń sądów lub decyzji administracyjnych innych organów państwowych lub samorządowych. Omawiana ustawa w swojej dyspozycji zna instytucję przyrzeczenia wydania zezwolenia, potocznie zwanego promesą.

    Wskazać należy, że tabelaryczne sprawozdanie zawiera także dane o wnoszonych skargach na decyzje ministra właściwego do spraw wewnętrznych, obejmujące lata 1991-2023. Rok 1996 charakteryzował się, co wynika ze sprawozdania, największą liczbą skarg, a było ich 16. Rok sprawozdawczy 2023 równa się rokowi 2003, co oznacza wniesienie identycznej liczby skarg, czyli 15.

    Odniosę się do nabywania nieruchomości gruntowych. Największym zainteresowaniem cieszyły się nieruchomości położone w województwach mazowieckim i lubuskim, a paletę zainteresowania zamyka województwo podkarpackie. Jeśli idzie o zezwolenia dotyczące nieruchomości rolnych i leśnych, to w roku 2023 wydano cudzoziemcom 173 zezwolenia. W 2023 r. cudzoziemcy otrzymali 341 zezwoleń na nabycie 371 lokali mieszkalnych i użytkowych. Lokale te położone były najczęściej w województwie pomorskim, zachodniopomorskim, lubuskim i dolnośląskim. W odniesieniu do zezwoleń na nabycie akcji i udziałów w spółkach posiadających nieruchomości prym wiedzie województwo podkarpackie, a na ostatnim miejscu uplasowało się województwo kujawsko-pomorskie ze wskaźnikiem 0,04 ha. Cudzoziemcy najchętniej nabywali lokale mieszkalne i użytkowe w Warszawie, w Krakowie, we Wrocławiu, w Łodzi i w Poznaniu. Wśród osób fizycznych najwięcej lokali mieszkalnych nabyli obywatele Ukrainy, Białorusi, Niemiec, Rosji i Włoch.

    Wysoki Sejmie, Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych, rozpoznając sprawozdanie oraz po przeprowadzeniu dyskusji na posiedzeniu w dniu 24 kwietnia 2024 r., zdawała sobie doskonale sprawę, że omawialiśmy fakty zaszłe, historyczne, na które przy aprobacie lub nie wpływu już nie mamy. Uznając jednak, że rzeczone sprawozdanie ma charakter rzetelny, Klub Parlamentarny Polskie Stronnictwo Ludowe - Trzecia Droga zagłosuje za przyjęciem sprawozdania. Dziękuję za uwagę. (Oklaski)

Przebieg posiedzenia