10. kadencja, 14. posiedzenie, 3. dzień (28-06-2024)

25. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z realizacji w 2023 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców wraz ze stanowiskiem Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych (druki nr 299 i 313).

Poseł Włodzimierz Skalik:

    Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Obowiązek corocznej prezentacji przez ministra spraw wewnętrznych i administracji sprawozdania o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców wynika z art. 4 ustawy z 24 marca 1920 r. dotyczącej właśnie tej materii. To, że w Polsce, która dopiero co odzyskała niepodległość, przyjęto takie regulacje, świadczy dobitnie o świadomości ówczesnych władz. Z punktu widzenia zachowania niepodległości, suwerenności i bezpieczeństwa państwa polskiego kwestia nabywania nieruchomości przez cudzoziemców stanowi istotny problem. Przepisy ustawy z 1920 r. na przestrzeni ostatnich dwóch dekad, zwłaszcza po zawarciu traktatu akcesyjnego, istotnie ewoluowały.

    Dziś obowiązki państwa polskiego są istotnie zróżnicowane w zależności od tego, czy cudzoziemiec pochodzi z Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Konfederacji Szwajcarskiej, czy też nie. Cudzoziemcy pochodzący z tych dwóch obszarów są traktowani liberalnie, zwłaszcza od 2016 r., gdyż wówczas ustanowiono nowe prawo, które zwalnia ich z obowiązku uzyskiwania zezwolenia ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Na przestrzeni ostatnich 3 lat obserwuje się wyraźny wzrost wniosków o wydanie zezwolenia. Wiąże się to głównie z otwarciem granicy polsko-ukraińskiej po wybuchu wojny Rosji i Ukrainy. Wzrost ten tylko za 2023 r., w stosunku do 2020 r., wyniósł ponad 20%.

    Pamiętamy sytuację przyjmowania z Ukrainy wszystkich, jak leci, poza jakąkolwiek kontrolą, przybywających do nas cudzoziemców. Uspokajano wówczas opinię publiczną: później się ich zweryfikuje. Stąd nie dziwi, że wśród nabywców nieruchomości dominują Ukraińcy. Sprzyjało temu polskie ustawodawstwo, które wyposażyło cudzoziemców z Ukrainy w prawo do preferencyjnych warunków kredytowych, tzw. kredyt 2%.

    Nie dziwi zatem odczuwalne zachwianie cen na rynku nieruchomości - to tak przy okazji, taki wątek - ponieważ w związku z dużym napływem cudzoziemców, zwłaszcza z Ukrainy, nastąpił skokowy wzrost popytu powodujący wyraźny wzrost cen mieszkań. Nawiązuję w ten sposób do projektu Lewicy, która przyczyniła się do masowego i niekontrolowanego napływu cudzoziemców, nie dostrzega przyczyny tego zjawiska i chce naprawić skutki swojego postępowania poprzez uchwalenie nowych podatków i walkę z przedsiębiorczymi fliperami.

    W rejestrach nieruchomości nabytych przez cudzoziemców ujmowane są również te nabyte przez cudzoziemców, którzy pochodzą z Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Konfederacji Szwajcarskiej. Warto zwrócić uwagę na ilość wpisów do rejestru dotyczących tej kategorii cudzoziemców. I tak odnotowano wpisy bez zezwolenia: na zakup gruntu - razem 6874 wpisy, które stanowią 87% wszystkich wpisów w tej kategorii; na zakup lokali - łącznie 14 061 wpisów, co stanowi 98% wszystkich wpisów w tej kategorii. Jak z tego wynika, udział nieruchomości nabywanych bez zezwolenia stanowi przytłaczającą większość. Fakt nabywania ich bez zezwolenia sprawia, że proces ten pozbawiony jest elementu badania tych transakcji z punktu widzenia bezpieczeństwa i suwerenności państwa polskiego.

    Wpisy, o czym już wspomniano, dokonywane są w oparciu o akty notarialne, bardzo często dostarczane przez notariuszy z bardzo dużym opóźnieniem. Niestety w tym sprawozdaniu te okoliczności są dość łagodnie potraktowane, można nawet stwierdzić: pominięte. Warto zwrócić uwagę na to, że akty notarialne, które są podstawą dokonywania tych wpisów, bardzo często nie zawierają informacji kluczowych z punktu widzenia oceny, czy te akty notarialne, te transakcje spełniają wymogi przedmiotowej ustawy. Często brakuje w nich ważnych informacji, np. o pochodzeniu nabywcy. Wydaje się, że państwo polskie w tym obszarze nie zabezpiecza należycie swojego interesu poprzez badanie tych obszarów z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa. Dziękuję bardzo. (Oklaski)

    (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszałek Sejmu Piotr Zgorzelski)

Przebieg posiedzenia