10. kadencja, 14. posiedzenie, 3. dzień (28-06-2024)
25. punkt porządku dziennego:
Sprawozdanie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z realizacji w 2023 r. ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców wraz ze stanowiskiem Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych (druki nr 299 i 313).
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Wiesław Leśniakiewicz:
Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Poruszono wiele wątków odnoszących się do problematyki nabywania nieruchomości. Może rozpocznę od części związanej ze współpracą z notariuszami, bo ona jest elementem kluczowym i bardzo ważnym z punktu widzenia przepływu informacji. Nawet państwo posłowie w swoich wystąpieniach stwierdzili, że były sytuacje, iż nie tylko kilka miesięcy, ale nawet kilka lat upłynęło, nim dowiedzieliśmy się o tym, że cudzoziemiec nabył daną nieruchomość. Stąd też, biorąc pod uwagę te okoliczności, podjęliśmy rozmowy z Ministerstwem Sprawiedliwości i krajową izbą notarialną, by ten proces usprawnić, czyli wykorzystać dzisiejsze możliwości, jeśli chodzi o natychmiastowe przekazywanie informacji o podpisanych dokumentach przez notariusza i zautomatyzowanie całego procesu poprzez system informatyczny, podobnie jak to się dziś dzieje w Ministerstwie Finansów. Takie prace są realizowane, uzgodnienia idą w tym kierunku, niewątpliwie będą wymagały pewnych zmian legislacyjnych, ale to na pewno spowoduje, że z automatu informacje dotyczące podpisanych aktów notarialnych będą trafiały do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji i być może wtedy unikniemy sytuacji związanych z opóźnieniami. Jeżeli one będą występowały, to być może będą wynikały z opieszałości albo z jakiegoś - można już wtedy nawet mówić - lekceważenia tego obowiązku. Stąd też ministerstwo spraw wewnętrznych również w tym zakresie prowadzi intensywną współpracę z Ministerstwem Sprawiedliwości. M.in. po spotkaniu w ramach dyskusji w Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych jeszcze raz podjęliśmy interwencję u ministra sprawiedliwości, żeby jednak podjąć działania dyscyplinujące notariuszy.
Pan minister Zieliński wspomniał o ewentualnym procesie zwiększenia regresu takiego oddziaływania władczego i karania, mówiąc wprost, notariuszy. Ten problem jest też dyskutowany między ministerstwami, jak również krajową izbą notarialną. Mamy nadzieję, że proces ten ulegnie zasadniczym zmianom, kiedy faktycznie wprowadzimy element elektronicznego obiegu dokumentów, co przyspieszy cały proces badania sprawy, bowiem każdy dokument, który do nas dociera, jest badany.
Jeżeli chodzi o element, na który zwracaliście państwo posłowie uwagę, wątek związany z brakiem narodowości, to nie były to liczne przypadki, to było kilka elementów, niemniej jednak natychmiast wtedy reagujemy, prosząc notariuszy o uzupełnienie aktu notarialnego, by mieć pewność, z jakiego obszaru ewentualnie pochodzi ten proces. Stąd też bierzemy pod uwagę zmiany aktów prawnych i pewnych elementów dotyczących poprawienia współpracy między notariuszami a ministerstwem spraw wewnętrznych, z tym że z tymi elementami przepływu informacji.
Jeżeli chodzi o ten aspekt z art. 8a, to powiem państwu, że faktycznie on jest szczegółowo analizowany przez ministerstwo spraw wewnętrznych, gdzie brane są pod uwagę wszystkie okoliczności mogące wpływać na to, że próbuje się omijać prawo. Stąd współpraca z Agencją Bezpieczeństwa Wewnętrznego, z innymi służbami, które ewentualnie... Jeżeli mamy jakiekolwiek wątpliwości, to poddajemy ten proces analizie, żeby mieć pewność, że można skorzystać z tego rozstrzygnięcia.
Patrząc w ogóle na ten element związany z liczbą osób, które nabywają nieruchomości, rok do roku, to faktycznie widzimy zwiększoną ilość zarejestrowanych nabyć, gdzieś ok. 20% rocznie. To nie jest mało, ale to też nie jest duża skala, niemniej jednak pamiętajmy, że jesteśmy w tym wolnym obrocie handlu, w związku z powyższym nie ma żadnych elementów mówiących o ograniczeniu. My się sprowadzamy tylko i wyłącznie do rejestru. Pamiętajmy o tym, że obywatele narodowości polskiej również nabywają nieruchomości w innych krajach i mają pewne możliwości prawne wynikające z tego, że mamy wolny handel, stąd też musi być pewien element równoważności. Nie możemy wprowadzać ograniczeń w stosunku do tych osób. My również realizujemy ten proces.
Jeżeli chodzi o kwestie związane z brakiem nadzoru, to jak mówiłem, raczej będziemy intensyfikować te prace.
Powiem tak: jeżeli są jakieś kwestie, które państwo przedłożyliście w trakcie tej dyskusji, w trakcie pytań, a których nie udało mi się państwu wystarczająco wyjaśnić, to spróbujemy odnieść się do nich na piśmie. To byłoby tyle z mojej strony, jeśli chodzi o uzupełnienie tej wiedzy, która może jest niesatysfakcjonująca, ale...
(Poseł Jarosław Zieliński: Prawo pierwokupu.)
Sprawdzimy również to prawo pierwokupu, bo nie mamy takich danych w tym momencie, ale na pewno spróbujemy sprawdzić, czy skorzystały właściwe ministerstwa, tutaj mamy na myśli ministerstwo rolnictwa.
(Poseł Krzysztof Mulawa: Masowy wykup nieruchomości, całych bloków.)
Proszę?
(Poseł Krzysztof Mulawa: Całych bloków...)
My prowadzimy rejestr tylko tych podmiotów, które zgłaszają się do zakupu. Z reguły sytuacja jest taka, że w rejestrze, kiedy nabywamy obiekt wraz z gruntem, mamy ten element uwzględniony. Nie mamy dzisiaj danych, które mówią, jaka jest skala określonego podmiotu zakupującego...
(Wypowiedź poza mikrofonem)
...ale w szczegółowym rejestrze mamy pełne dane.
Wicemarszałek Piotr Zgorzelski:
Ale bardzo proszę, panie ministrze. Pan minister powiedział, że udzieli odpowiedzi na piśmie. Teraz nie jest punkt: dopytywanie ministra...
(Głos z sali: A szkoda.)
...czy prowadzenie dyskusji z ministrem, który odpowiada na mównicy.
(Wypowiedź poza mikrofonem)
Ale pan minister...
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Wiesław Leśniakiewicz:
Spróbowałem odpowiedzieć na te pytania.
Wicemarszałek Piotr Zgorzelski:
...jako wyjątkowy strażak i generał na pewno, jak powiedział, że odpowie, to odpowie.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Wiesław Leśniakiewicz:
W rejestrze mamy pełne dane, rejestr nie jest jawny, ale jest dostępny, jeżeli będą stosowne zapytania w tym zakresie. Dziękuję uprzejmie.
Przebieg posiedzenia