10. kadencja, 30. posiedzenie, 1. dzień (05-03-2025)

2. punkt porządku dziennego:

Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny (druki nr 876 i 984).

Poseł Marta Stożek:

    Szanowna Pani Marszałek! Wysoka Izbo! Staję dziś przed wami z głębokim przekonaniem o konieczności wprowadzenia zmian, które nie tylko dostosują nasze prawo do realiów współczesnego społeczeństwa, ale także zapewnią ochronę najbardziej narażonym obywatelom i obywatelkom oraz osobom przebywającym na terenie naszego kraju.

    Proponowane przez nasze Koło Poselskie Razem poprawki do projektu ustawy - Kodeks karny są odpowiedzią na dramatyczne wydarzenia, które mają miejsce praktycznie codziennie na ulicach polskich miast. Dla przykładu w ostatnią niedzielę doszło do napaści na tle homofobicznym tutaj, w Warszawie, na pl. Zbawiciela. W wyniku tego brutalnego ataku ofiary były nie tylko fizycznie poszkodowane, ale również poddane publicznemu upokorzeniu i znieważeniu. To jednoznacznie obrazuje, jak głęboko zakorzenione są w naszym społeczeństwie uprzedzenia i mowa nienawiści, które doprowadzają do takich aktów przemocy. W świetle tych doświadczeń nasze poprawki mają przede wszystkim na celu rozszerzenie ochrony prawnej osób, które najczęściej stają się celem agresji motywowanej nienawiścią.

    Zmiany te zakładają, że obok orientacji seksualnej uwzględnić należy także tożsamość płciową (Oklaski) - aspekt, który jest niezwykle istotny dla osób transpłciowych, niebinarnych i interpłciowych. W ten sposób prawo będzie mogło skuteczniej reagować na przestępstwa, których motywem są uprzedzenia wobec tożsamości płciowej czy jej ekspresji zewnętrznej, a nie tylko samej orientacji.

    Kolejnym istotnym elementem naszych propozycji jest rozszerzenie katalogu przesłanek, które wpływają na kwalifikacje czynów zabronionych. Proponujemy, by do ochrony prawnej włączyć nie tylko kwestie orientacji seksualnej i tożsamości płciowej, ale również stan zdrowia fizycznego i psychicznego, stopień sprawności oraz zaburzenia rozwojowe. Takie podejście pozwoli zabezpieczyć prawnie osoby, które są szczególnie narażone na przemoc i dyskryminację, jak np. osoby z niepełnosprawnościami, czy te, które borykają się z chorobami lub trudnościami adaptacyjnymi.

    Nasze poprawki obejmują także zmiany w sformułowaniach prawnych dotyczących przemocy i groźby bezprawnej. Proponujemy modyfikację zapisu, tak aby nie obciążać stron podmiotowych koniecznością udowadniania formalnej lub faktycznej przynależności do określonego zbioru osób lub posiadania określonych cech. Ocenie powinna podlegać motywacja sprawcy, a więc działania wynikające z jego przekonań, nie jego wiedza o skrzywdzonej osobie.

    Takie podejście uprości postępowania karne i umożliwi szybsze reagowanie na przejawy mowy nienawiści i przemoc. Wydarzenia, które mają miejsce na polskich ulicach, pokazują nam, że przestępstwa z nienawiści nie są odosobnionymi incydentami, lecz częścią szerszego, systemowego problemu, który dotyka nas wszystkich. Dlatego też wprowadzając te zmiany, nie tylko odpowiadamy na bolesne doświadczenia naszych rodaków i rodaczek oraz gości naszego kraju, ale także (Dzwonek) stawiamy fundament pod społeczeństwo oparte na godności, bezpieczeństwie i wzajemnym szacunku. Dziękuję.

Przebieg posiedzenia